Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.INTERPUNKCJAŁACIŃSKA..
29
zezrozumieniemwstawializnakiprzestankoweibyprzestrzegaliichwłaściwejhierar-
chii,takbyodprawiającyliturgięniepopełniłbłęduaniniezamilkłniespodziewanie
przedtłumemwiernych:
Percoladistinguantpropriosetcommatasensus,
Etpunctosponantordinequoquesuo,
Nevelfalsalegat,taceatvelforterepente
Antepiosfratreslectorinecclesia.
CarminaLXVII,7-10
11
.
Alkuinzalecabardzoprosty,botylkodwuznakowysystemprzestankowania.Wli-
ściedoKarolaWielkiegopisze:nPunctorumverodistinctionesvelsubdistinctioneslicet
ornatumfaciantpulcherrimuminsententiis”(Epistula172)
12
.Zasługąskrybów,prze-
strzegającychzasadmistrzaistarającychsię,byprzepisywaneprzeznichtekstybyły
jeszczepiękniejszeibardziejzdobne,jestwprowadzenieinnychznakówinterpunkcyj-
nych
13
.ZdaniemMarioGeymonataodpołowyVIIIwiekumożnamówićoustaleniusię
konkretnegostandarduprzestankowania,obowiązującegojednakwyłączniewtekstach
liturgicznych,szczególnietych,wktórychintonacjaodgrywałarolępierwszoplanową,
awięcwtekstachprzeznaczonychdośpiewania
14
.Granicamipodziałubyłynadalsenten-
tia(zdanie)isensus(całośćznaczeniowawobrębiezdania).Nakońcuzdaniastawiano
punctusversus-znakmającypostaćdzisiejszegośrednika.Pauzęwśrodkuzdania(od-
dzielającąkolejnecałościznaczeniowe)oznaczanozapomocąznakuzłożonegozkropki
ipostawionegonadniąpoziomoprzecinka-punctuselevatuslubpunctusflexus.Nowo-
ścią,którąprzypisujesiękopistomdziałającymwkręgukarolińskim,byłznakzapytania
zapisywanyjakokropkaiumieszczonenadnią-skierowanawprawopoziomakreska
lubpółokrągłyłuk
15
.Wkolejnychstuleciachużycieznakuzapytaniaupowszechniłosię
11
KorzystałamzniemieckiegowydaniafilologicznegopieśniAlkuinaoprac.przezE.Dümmlera
[Alkuin1881].
12
KorzystałamzniemieckiegowydaniafilologicznegolistówAlkuinaoprac.przezE.Dümmlera
[Alkuin1895].
13
M.B.Parkeszauważa,żerozwójinterpunkcjiwczasachKarolingówjestściślezwiązanyzinwencją
kopistów:Astimewentoncarolingianscribesbegantoinsertpunctuationontheirowninitiative,bothwhen
copyingfromancientexemplars,andwhenproducingcopiesatalaterstageofthetransmissionofatext
[Parkes1993:32].
14
Neigrandimanoscrittiliturgici,dovelapunteggiaturaeraimportanteancheperlacorretta
intonazionedelcanto,apartiredallametddell’VIIIsecoloessatrovóunostandardformalepidregolare
[Geymonat2008:61].nWwielkichrękopisachliturgicznych,wktórychinterpunkcjaważnabyłarównież
zewzględunawłaściwąintonacjępieśni,odpołowyVIIIwiekuzaczęłaonapodlegaćformalnymstandar-
dom”[tłum.moje-K.F.].
15
Postaćznakówniebyłajednoznacznieustalona,międzyrękopisamiwystępujądużeróżniceinie-
konsekwencje.PrzybliżonyopisstosowanychznakówopieramnaartykuleM.Geymonatawłączonymdo
