Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dogrupyspołecznej.Czasświętowania
3
wdawnychspołeczeństwachbyłzwiązany
przedewszystkimwuroczystościamireligijnymi4.uObrzędyirytuałyobejmują
różnorakiedziedziny,poprzezktóreczłowiekwprowadzonyzostajewwydarzenia
ocharakterzenadprzyrodzonym,świętym,świątecznym,aleiuświęcającym”
5
.
PodobnieuważałXIX-wiecznypublicystaipisarzreligijnyMarianBartynowski6,
którypowołującsięnasłowaKorneliuszaTacyta,napisał:usposóbmyślenia,za-
miaryichęcinaszepotrafimyokazaćnazewnątrz,anawetuwiecznićtylkowna-
szychzwyczajachiobyczajach,słowemwpostępowaniunaszem”7.Zpoglądami
tymikorespondujeopiniaKazimierzaŻygulskiego,wedługktóregouświętojest
faząszczególnieintensywnejinicjacjiisocjalizacjikulturalnejjednostki,która
wtedywłaśniemożebardzoaktywnie,odwiekudziecięcego,uczestniczyćzwykle
zarównowprzygotowaniudniaświątecznego,jakijegoprzebiegu”8.
Człowiektrwawkonkretnymczasieiokreślonejprzestrzeni.Jużodpoczątku
swejegzystencjipoznajeregułyizasadyuczestnictwawotaczającejgorzeczy-
wistości-najpierwwrodzinie,biorącudziałwtradycjachizwyczajach,później
wszkoleiwreszciewdorosłymżyciu,próbującpołączyćbagażdoświadczeńprzod-
kówzjednejstronyizmieniającąsięrzeczywistośćzdrugiej.Touczestnictwo
udzielamuodpowiedzinanurtującepytaniafilozoficzno-egzystencjalne:skąd
pochodzi,kimjest,dokądzmierza,cojestcelemjegożycia,jakiesąjegozadania
wspołeczeństwie.Wspólnotowośćipowtarzalnośćdająpoczuciebezpieczeń-
stwaiprzynależnościdookreślonej,zidentyfikowanejgrupy.Byłotoszczególnie
istotnewokresiezaborów,kiedyuczestnictwowzwyczajachiobrzędachbyło
wyrazemnietylkouczestnictwawkulturze,aletakżeprzejawempatriotyzmu,
stałosięsubstytutemwolności
9
.NapoczątkuXXwiekuStanisławSmołkapi-
3
Terminsacrumwywodzisięodłacińskiegosacerioznaczawszystkoto,cobyłopoświę-
conebóstwuibyłozwiązanezjegokultem.Dyskusjanadsemantykąsacrumjestbogataimożna
wywnioskować,żesacrummadwaznaczenia:wąskie-dotyczytylkoiwyłączniesamegoBoga
iszerokie-odnoszącesiędorelacjizBogiem,por.H.Nadrowski,Sacrumczasoprzestrzeni-rein-
terpretacja-kontrowersje-światwartości,Toruń2012,s.37in.
4
uWEuropieŚrodkowej,wPolsce,gdziewystępujączteryporyroku,powiadasię,żeoweprze
-
łomywyznaczaływielkiecykleświąteczne”
,[w:]A.Zadrożyńska,Powtarzaćczasodpoczątku,s.8.
5
H.Nadrowski,Sacrumczasoprzestrzeni,s.49-50;por.M.Nawrot-Borowska,K.Kabacińska-
-Łuczak,CopodarowaćdzieckunaGwiazdkę?Poradypedagogiczneiofertyreklamowedlakupujących
zabawkizIIpołowyXIXipoczątkuXXwieku,[w:]Dom-codziennośćiświęto.Ceremonieitradycje
rodzinne.Studiahistoryczno-antropologiczne,red.B.Popiołek,M.Gadocha,A.Chłosta-Sikorska,
Kraków2018,s.209-228.
6Por.MarianBartynowski(1866-1936)pisarzreligijny,publicysta,dziennikarz,Bibliografia
HistoriiWielkopolskizalata1939-2000osobyA-Ż,BibliotekaPTPN,http://www.biblioteka.ptpn.
poznan.pl/sites/default/files/bibliografiaosoby.pdf,[22.02.2018].
7M.Bartynowski,ObchódświątBożegoNarodzeniawPolsce.(Kilkaszczegółówzdziedziny
prawakanonicznegoiarcheologii),Kraków1887,s.3.
8
K.Żygulski,Świętoikultura.Świętadawneinowe.Rozważaniasocjologa,Warszawa1981,s.48.
9Por.tekstyliterackiezXIXipocz.XXwiekupokazującewątkibożonarodzeniowesplatające
sięzpatriotyzmemitęsknotązaojczyzną,m.in.A.Mickiewicz,Dziady,A.Mickiewicz,Wigiliepolskie,
27
