Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oblanyegzaminzpolityki.Onarodzinach,istnieniuiupadku...
larnymdyktatemrezydentafrancuskiego,Vincenta,młodegourzędnika,októrymmówił
staryStanisławMałachowski,żeilrecommenceStackelberg
53
.
Niestanowiłotonajlepszejrekomendacjinaprzyszłość,alewypadapamiętać,iżmimo
prokonsularnychrządówuschyłkupierwszejRzeczpospolitejdokonywałsięprocesodrodzenia;
zczymśpodobnymmieliśmyrównieżdoczynieniawokresiefrancuskiejdominacjinadRzecz-
pospolitąjedenipół.
OprokonsularnymcharakterzeKsięstwaWarszawskiegoświadczyłytakżelicznedonacje
dlafrancuskichgenerałów
54
.Niedość,żezubożałyonepaństwo,aleponadtondonataryusze
francuscymielizczasemwkrajunaszymformowaćnstanwstanien
.Byłtorodzajożywionej
feudalności;cidonataryusze,przezszczególneurządzenie,bralipostaćlenników,nadktórymi
Napoleonbyłlennodawcąn
55
.Ks.HugoKołłątaj,usprawiedliwiająctęsytuację,twierdził:
Imamyżżałowaćtejnagrodydlanaszychobrońcówiwybawicielów,którychtalenta
wojskoweiniezmordowanapracowitośćpomogływielkiemugeniuszowiNapoleona,
żenamwróciłbytpolityczny
56
.
Aletraktowanietychdonacjijakopróbyzwiązaniawsensiematerialnyminteresówelit
cesarskiejFrancjizlosemodradzającejsiępolskiejpaństwowościbyłobłędem,nicniedało,
oczymwkrótcemogliśmysięprzekonać.
NienależyrównieżzapominaćookolicznościachpowstaniakonstytucjiKsięstwaWarszaw-
skiego.TymczasowirządzącyRzeczpospolitejjedenipółstanęliwlipcu1807r
.wDreŹnieprzed
Napoleonem,spodziewającsięgruntownejdyskusjinadustrojemiprzyszłościąswojegopaństwa,
alecesarzprzerwałczytanieprzygotowanegoprzezPolakówprojektu(UstawaRządowa3Maja
1791r
.poprawionawduchuczasu)izacząłdyktowaćtekstustawyzasadniczej.Wspominał
uczestnikpolskiejdelegacji:
Dyktowanietokonstytucyinietrwałogodzinę,ibyłobezporządku,zwyczajniejak
dziełoprzechadzki,redakcyęjejzalecałtylkouporządkowaćksięciudeBassano,który
nicniemówiąc,kłaniałsiętylkoimytaksamozajegoprzykładem
57
.
53
M.Kukiel,Dzieje...,s.106.
54
Zob.M.Senkowska-Gluck,DonacjenapoleońskiewKsięstwiewarszawskim.Studiumhistoryczno-prawne,
55
Wrocław-Warszawa-Kraków1968.
Pamiętnik...,s.250.
56
UwaginadteraŹnieyszempołożeniemteyczęściziemipolskiey,którąodpokojutylżyckiego,zaczętozwaćXięstwem
Warszawskim,Lipsk1808,s.190.
57
Pamiętnik...,s.252-253.Szerzejnatematokolicznościpowstaniategoaktuprawnegozob.M.Kallas,Konstytucja
KsięstwaWarszawskiego.Jejpowstanie,systematykaigłówneinstytucjewzwiązkuznormamiszczegółowymi
ipraktyką,Toruń1970,s.32-42.
28
