Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oblanyegzaminzpolityki.Onarodzinach,istnieniuiupadku...
AleczyistnienieuniipersonalnejmiędzyKsięstwemWarszawskimaKrólestwemSaksonii
oznaczało,żewtensposóbNapoleonzrealizowałbypropozycjęJ.A.Bonneau?Napierwszyrzut
okamogłobysiętakwydawać,aleniewolnozapominać,wjakichokolicznościachdotegodoszło.
PrzecieżpowołaniedożyciaKsięstwaWarszawskiegoijegouniapersonalnazSaksoniąniebyło
pierwszymwyboremcesarzaFrancuzówcodosposobuurządzeniaziempolskichodpadłychod
Prus.WcześniejjeszczeBerlinowizostaładwukrotnieprzedłożonoofertazwrotuziempolskich
zacenęseparatystycznegopokoju,tyleżeniezostałaonaprzyjęta.Wtrakciezaśnegocjacjityl-
życkichmieliśmydoczynieniazpróbąnakłonieniaAleksandradoprzejęciadzielnicpopruskich
iogłoszeniasiękrólemwskrzeszonejRzeczpospolitej,coniewątpliwienawiązywałodokoncepcji
Guttina,przyczymtymrazemzpewnościąnieszłoostworzeniesecundogenituryRomanowów
wśrodkowejEuropie.PropozycjaNapoleonawyrastałazjegolIideefavorite,którąbyłozawarcie
sojuszuzRosjąoostrzuantybrytyjskim,atozkoleibyłoodziedziczonepomonarchiiburbońskiej
wjejschyłkowymokresie.
Innymisłowy,samopowstanieidalszelosyKsięstwaWarszawskiego,iwogólesprawy
polskiej,wokresienapoleońskimbyłytylkofunkcjąnajpierwstosunkówfrancusko-pruskich,
apóŹniejfrancusko-rosyjskich.StanisławSmolkauważał,żecesarzFrancuzównawetnazglisz-
czachMoskwybyłmartyrdelIalliancefranco-russe
62
itogoostateczniezgubiło.Znaszegopunktu
widzeniaoznaczałoto,żekorzystajączpropozycjiuczynionychPolsce,należałodbaćointeres
odradzającegosiępaństwa,wszystkoinnezaśtraktowaćwtakisamsposóbjaktraktowano
Polaków.
PoprzezunięzSaksoniąKsięstwoWarszawskienależałodoZwiązkuReńskiego,pilnując
NiemieciPrusodwschodu.Jednocześniemożestaćsięstrażąprzedniąpotęginapoleońskiej,
gdybydalszybiegwydarzeńdoprowadziłdonastępnegokonfliktuzRosją.Alemogłobyćjeszcze
inaczej.Wsytuacjiutrzymaniatylżyckiegosojuszufrancusko-rosyjskiegoniedałosięwykluczyć
poświęceniapaństwapolskiegonarzeczRosjiiwówczasstrzegłobyonojejinteresówwEuropie
środkowejiwNiemczech.
PaństwopowstałewTylżybyłopolemdoświadczalnym,naktórymNapoleonpodjąłpróbę
wytworzeniapaństwowościpolskiejistotnieodmiennejodupadłejRzeczpospolitej.Wsensie
społecznymtonowepaństwoopierałosięnazniesieniupoddaństwachłopówizaprowadzeniu
równościobywateliwobliczuprawa.Wznaczeniuustrojowymnatomiastmieliśmydoczynienia
zporządkiemautorytarnym,centralistycznymibiurokratycznym,itomimozachowaniainstytucji
reprezentacyjnychiwłaściwychimnazw(Sejm,Senatczysejmiki),cobyłojaskrawosprzeczne
ztradycjąpierwszejRzeczpospolitej.Wtymsensie,anietylkowznaczeniuprawnym,Rzeczpo-
spolitajedenipółbyłabypaństwemnowym,zrywającymzespołecznymiiustrojowymipodstawa-
mipaństwapolsko-litewskiego.AleitonależyzapisaćnadobroPolski,bowtensposóbzaczyna
powstawaćnowoczesnynaródiformowaćsiępaństwonieodbiegająceodzachodnichstandardów.
62
S.Smolka,Polityka...,s.26.
30
