Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oblężenie:metaforaidiagnoza
13
TopostajemniczegooblężeniawykorzystywałMrożekwielo-
krotnie.PrzywołaneprzezKwiatkowskiegoopowiadanieweszło
wskładtomuSłońzroku1957.odwilżowarzeczywistośćsprzyjała
parodiowaniuflobsesjiokrążeniaprzezimperializm”12orazwszel-
kiejmaściflpodżegaczywojennych”inatakiwłaśnie,historyczny
znów,aspektinterpretacyjnyzwróciłuwagękrytyk.Kiedyjednak
militarno-ideologicznastylistykamowypublicznejniecoosłabła,
Mrożeknadalpodejmowałtematykęflobronną”
.Wnastępnejde-
kadzie,w1962roku,opublikowałzbiórDeszcz,wktórymznalazło
sięopowiadanieJakwalczyłem,nieustępująceabsurdalnościąopisa-
nejsytuacjiKroniceoblężonegomiasta.Pewnegorankaenigmatyczny
inteligent(tylkotyleonimwiemy)zobaczyłprzedswymdomem
cudacznąbarykadę,którąbudowanozewszystkiego.Budulcemstał
sięteżgarneknamlekonaszegobohatera—przyczynaostatecznej
klęski.Spragniony,penetrującypociemkubarykadęwjegoposzu-
kiwaniu,bohater-narratorwywołałkataklizm:
Szarpnąłem.Najpierwrozległsięcichystuk,gdzieśwgłębi,
potemsyczącyszmer,jakbystrumieniapiaskuosypującegosię
zwydmy.
Pamiętam,że,unoszącmójgarneknamleko,uciekałemco
tchuwbocznąuliczkę.Zamnąwaliłasiębarykada13.
Daremnieoczekiwanywrógnienadszedł.Dozagładyprzyczyniłsię
jedenczłowiek.Tyletylko,żewopowiadaniuMrożkaspowodował
onchaoswśchaosie,boczymżeinnymbyłaiściedadaistycznaba-
rykada?
PrzypomnijmysobiejeszczetrzeciąodsłonęMrożkowejfascyna-
cjisytuacjąoblężenia.WKazaniu,niewielkiejhumoresceopubliko-
wanejwiosną1997rokuwflGazecieWyborczej”
,odnajdziemyznajo-
meskładniki:pierwotniebezpiecznecentrumświata,doktóregonie
majądostępuzłemoce;swoistąwizjęaxismundi;kuszonąjednostkę,
któradopuszczasięzdradywspólnoty;pytaniaowartośćwierności
12Ibidem.
13S.Mrożek:Jakwalczyłem.W:Idem:Wybóropowiadań.Kraków1987,
s.115.
