Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XV
przyszłość(luźnenotatkietc.)”,nZapiski.Wspomnienia.Rękopis”.Jakub
Poznańskizanotowałwswymdzienniku,iżintencjąprzyświecającąpisaniu
dziennikabyłachęćprzekazaniawiedzy,nbypóźniejszykronikarzmógłczerpać
nietylkozeźródełoficjalnych,alerównieżzprywatnychopisów”9.Nieznana
autorkakrótkiegodziennika,pełnanadzieinaprzeżyciepiekłagetta,zwracasię
bezpośredniodoswegotrzyletniegosynkaJurkatakuzasadniającswądecyzję
oprowadzeniunotatek:nPiszętodlatego,żemożewszkolebędziecitopotrzebne,
niewątpię,żenaszeżyciewejdziedohistorii,amyludziezLitzmannstadt-Ghetto
będziemyodgrywaćnajwiększąrolę”10.
Autorzydziennikówspisywaliswerelacjemniejlubbardziejregularnie,
przedstawiającwnichwłasnąsubiektywnąwizjęrzeczywistości.Pisanienna
gorąco”wykluczałodystansichłodnąocenę.Ponieważautorzyniebyliwstanie
opisaćwszystkiego,dokonywaliwyborówdecydującohierarchiiwydarzeń.
Zapiskiwdziennikachdotyczągłówniespołecznościzamkniętejzadrutamigetta.
Niemawnichwzasadziemiejscadlaoprawców.Wniektórychdziennikach
wydarzeniapokazywanesąwszerszejperspektywiewykraczającejpozazamkniętą
nżydowskądzielnicęmieszkaniową”.SiedemnastoletniDawidSierakowiak
systematycznieodnotowujewydarzenianafrontach,m.in.agresjęIIIRzeszy
naZwiązekRadzieckiorazocenętegowydarzeniaprzezChurchilla,ucieczkę
RudolfaHessadoAnglii,awpóźniejszymokresieofensywęsowieckąprzeciwko
Niemcom.JakubPoznańskiwymieniawalkiwJugosławii,Grecji,lądowanie
AliantówwNormandiiorazkatastrofęlotniczą,wktórejzginąłgenerałSikorski.
OskarRosenfeldpiszeodeportacjachzgettawarszawskiegoisamobójczejśmierci
AdamaCzerniakowa.WspomnianyjużAbramŁaskizapisał20czerwca1944r.:
nJaimoikoledzyzpracyspędziliśmywielegodzinnarozmowachnatemat
Chełmna”.Zapistenpotwierdzaprzypuszczenie,iżfaktistnieniaośrodkazagłady
wChełmnienadNerembyłznanywniektórychkręgachspołecznościgetta.
Najczęstszemotywypojawiającesięwzapiskachtogłód,śmierć,deportacje,
choroby,praca,funkcjonowanieróżnychinstytucjiwgetcie,jakszkoły,szpitale,
policja,zjawiskapatologiczne,jaknp.korupcja.Ztekstówwyłaniająsiętakże
portretypewnychzbiorowości:Żydówzachodnioeuropejskich,dzieci,kobiet,
urzędnikóworazpojedynczeosoby,naczelezPrzełożonymStarszeństwaŻydów
ChaimemMordechajemRumkowskim.Tenostatniocenianyjestzwykle
negatywnie,anajczęściejużywaneokreśleniajegoosobyto:nkrólżydowski”,
ncesarz”,nwładcaabsolutny”,nnapuszonykrólowładniętymaniąwielkości”,
nsadystaiidiota”.OskarRosenfeldzwracanatomiastuwagęnadwoistość
osobowościRumkowskiego.WnotatcezatytułowanejDwaprofileautorpisze,
żeRumkowskizjednejstronyjestngładki,czysty,spokojny,dobry,religijny,
9J.Poznański,Pamiętnikzgettałódzkiego,Warszawa2002,s.90.
10ArchiwumŻydowskiegoInstytutuHistorycznegowWarszawie(dalejAŻIH),302/31,k.2.
