Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XVII
Żydówijegonajbliższychwspółpracowników”15.Przyczynętegostanurzeczy
zgłębiaSingernakartachszesnastuesejówpoświęconychtejproblematyce.
TematemszkicudeportowanegozPragidoktoraekonomiiBernhardaHeiliga
zatytułowanegoPierwszesiedemmiesięcywgetcieLitzmannstadtu.Ulotnewrażeniai
obrazy16jestlosŻydówzachodnichwłódzkimgetcie.Wielemiejscaautorpoświęca
warunkomżyciaprzybyłychwtransportachzNiemieciCzechosłowacji,szczególnie
zaśtymwygnańcom,którzydotarlituwdrugimtransporcie.Przedstawiaprzekrój
społecznytegotakzwanegotransportuadwokatów,pokazującprzytymdegradację
społecznąimaterialnąniegdyśmajętnychidobrzewykształconychludzi.Autor
wymieniazawodywspółuczestnikówswegotransportuorazszkicujekrótkolos
każdegoznich.Wtensposóbotrzymująoniindywidualnecechyiprzestają
byćbezimiennąmasąwygnańców.Ponadtodzielisiępierwszymiwrażeniamina
tematzamkniętejdzielnicyżydowskiejorazjejmieszkańców.Pokazujeprzytym
kontrastpomiędzywiększościąludnościodzianejwnędzneszmatyaniemalżebez
wyjątkudobrzeodżywionymiiubranymiżydowskimipolicjantami.Obserwacje
autoradotycząrównieżwarsztatów,sklepów,przedsiębiorczościmieszkańców.
OdwiedzamieszkaniałódzkichŻydówwgetcieikomentujestanichutrzymania
orazwyposażenia.SpojrzenieHeiligajestspojrzeniemczłowiekazzewnątrz,dla
któregonędzaBałutjestdużymzaskoczeniem.
ŻydowskieśrodowiskoliterackieŁodziuległowznacznejmierzerozproszeniu
powkroczeniuwojskhitlerowskichdomiasta.JedniucieklidoZwiązku
Radzieckiego,inniznaleźlisięwgetcieipróbowalitam,odcięciodświata,
kontynuowaćswądotychczasowądziałalność.Sporządzonaw1944r.lista
literatówzawiera23nazwiskaosóbpiszącychwjęzykujidyszorazdziewięć
piszącychwinnychjęzykach17.NachmanBlumentalpodzieliłśrodowisko
literackiegettanatrzygrupy:nliteraturędworską”,poezjęulicznąorazkrąg
literatówskupionychwokółMiriamUlinower18.Wnajnowszychpublikacjach
podziałtenrozszerzonyzostałokolejnedwiegrupy:literaturędzieciimłodzieży
orazliteratówniemieckojęzycznych19.Trzebazaznaczyć,żepodziałtenniejestdo
końcaostry,ponieważwgrupieautorówtworzącychnpoezjędworską”znajdowało
siętakżewieledzieci.
15Tamże,s.98.
16Por.tekstwniniejszymtomie.
17ArchiwumPaństwowewŁodzi(dalejAPŁ),PrzełożonyStarszeństwaŻydów(dalejPSŻ),
871,k.47.
18N.Blumental,DosgettofunLodz[w:]S.B.Szajewicz,Lechlecho,Łódź1946,tłum.
M.Zaremba.Por.także:M.Kozieł,Środowiskoliterackiewgetciełódzkim[w:]PamięćShoah.
Kulturowereprezentacjeipraktykiupamiętniania,red.T.Majewski,A.Zajdler-Janiszewska,
Łódź2009,s.149–174.
19Por.K.Radziszewska,FlaschenpostausderHölle.TexteausdemLodzerGetto,Frankfurtam
Main2011,s.82.
