Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odfilozoficznejarogancjiifascynacjiprzemocądoimperatywujejniestosowania
27
wania,któremotywowanesątakimipostawamijakHuprzejmośćserca”,
Humiłowaniepokoju”czyHzaufanie”37.Tojednak,dojakichcelówteśrod-
kimająsłużyć,zależyjużtylkood...Boga:HSprawiedliwośćjestzasadą
wszelkiegoboskiegoustanawianiacelów,władzazaś–zasadąwszelkie-
gomitycznegoustanawianiaprawa.”38Wszelkaprzemocinstytucjonalna,
czylilegalna,którawytyczagranicemiędzyprawemibezprawiem,ma
swojeźródłowHprzemocyboskiej”–toonamapołożyćkreskolejnym
postaciomprzemocyustanawianejprzezzmieniającesięprawo,toona
mabyćHczystąprzemocą”,niewidocznądlaludziwswejHoczyszczającej
zwinypotędze”39,toonamaukazaćaporięekstremalnejprzemocylegal-
nejisprawić,żeludzieniewyniszcząsięcałkowicie,takjakwyobrażał
tosobieThomasHobbeswswejwizjiwojnywszystkichzewszystkimi.
Wniosek:filozofiastajesiętutajnapowrótmitem–oświeceniezjego
państwem,opartymnalegalnymprzymusie,nadalmusimiećswojąmoc
regulacyjnąwpostaciboskiegoplanu,wktórymrealizujesięprawdziwa
równośćigodnośćludzi.
Benjaminarefleksjanadprzemocąnieukrywapęknięćisprzecz-
nościwargumentacji,swobodniełączywątkifilozofiimarksistowskiej
inietzscheańskiejzmotywamireligijnymi,oproweniencjijudaistycznej
ichrześcijańskiej(protestanckiej),myślteoretycznązmitycznąimistycz-
ną.Taniebezpiecznamieszankapodejśćpozwaladzisiajjegokomentato-
romnauwagiwtakimotostylu:H(Przyczynek...’jesttekstemwyjątkowo
nieprzyjemnym,awprzenikającejgopogardziedlademokracjiparla-
mentarnejodnaleźćsięmogądespocizdowolnejstronyscenypolitycznej.
Jesttotakżetekstmiejscamiwysocechaotyczny,pełenniedomówień,
ostateczniezaś–dramatycznieniedookreślonywzasadniczychpunktach
teoretycznejkonstrukcji,jakąkreśli.”40Takkrytyczneopinieniezmieniają
jednakfaktu,żeprezentowanyprzezBenjaminahybrydowystylrozważań
jest–dlanaszegowywodutonajważniejsze–jedyniepotwierdzeniem,
37
W
.Benjamin,Przyczynekdokrytykiprzemocy,[w:]tenże,Konstelacje.Wybór
tekstów,tłum.A.LipszyciA.Wołkowicz,Kraków2012,s.82.Benjaminpodkoniec
życiawniedokończonymtekścieOpojęciuhistorii(1940)piszejużoowychHczystych
środkach”,tj.wolnychodprzemocycnotach–uprzejmośćsercaetc.–wkonwencji
marksistowskiej,gdziewalkaklastoczysięHorzeczysurowe,materialne,bezktórych
niebyłobytychsubtelnychiduchowych”(Opojęciuhistorii,TezaIV
,[w:]tenże,Kon-
stelacje...,s.313).
38
W
.Benjamin,Przyczynekdokrytyki...,s.88.
39
Tamże,s.93.
40
A.Lipszyc,Sprawiedliwośćnakońcujęzyka.CzytanieWalteraBenjamina,Kraków
2012,s.42.
