Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.Odpowiedzialnośćwróżnychkontekstachinstytucjonalnych…
9
powiedniośćmiędzynormamiiwartościamiobecnymiwinstytucjachfunkcjonują-
cychwdanymspołeczeństwieanormamiiwartościamiobecnymiwprojekcieSOP
uprawomocniajegostosowanie.Następniepokazują,jakbraktejodpowiedniości
wprzypadkupolskiegootoczeniainstytucjonalnegowpływanaprzekształceniepro-
jektuijegodostosowaniedolokalniewyznawanychwartości.
Zaletąprezentowanychtubadańwydajesiękonkretyzacjazagadnieniaizakotwi-
czeniewrzeczywistościdziałańspołecznych.Wefekcieudałosięsprowadzićabs-
trakcyjnyczynnikinstytucjonalnydoobserwowalnychdziałańaktorówżyciaspo-
łecznego,którzyjakotacysąnosicielamiinstytucjiorazzawartychwnichnorm
iwartości,będącjednocześniejednostkami(grupami)działającymiwsposóbcelowo-
racjonalnyidążącymidorealizacjiwłasnychinteresów.Przykładowo,badaniaomó-
wionewczęścitrzeciejpokazują,jakfińskikontekstinstytucjonalnysprawia,żejed-
nostkipojmująintereswspólnyjakosilniezwiązanyzinteresemindywidualnym,co
przejawiasięwstwierdzeniunChronimyśrodowisko,boononależydonaswszyst-
kich”,zaśdziałaniomproekologicznymnadajestatusdziałańcodziennych,często
wręczniepodlegającychrefleksji.Wartościspołecznemająnatylewysokistatus,że
stająsiędostatecznąmotywacjąiwystarczającymuzasadnieniemdlapodejmowania
przezorganizacjęokreślonychdziałań.Polskikontekstinstytucjonalnyodmiennie
kształtujezachowaniaodpowiedzialneizwiązaneznimimotywacje:wartościeko-
logiczne(zaliczanetudokategoriiwartościspołecznych)nabierającharakteruod-
świętnegoinierealizujeichsięzwielkądeterminacją.Konteksttennadajewiększą
wagękwestiomsocjalnym(stołówkadlapracowników,dopłatydowyjazdówkolo-
nijnych).Ichistotnośćwskazujenarealizacjęwartościspołecznychwcodziennych
działaniach;cojednakznamienne,ostatecznejlegitymizacjitymdziałaniomdostar-
czająwartościekonomiczneiindywidualne.Wdeklaracjachkierownictwadziałania
ocharakterzesocjalnymwiążąsięzbudowaniemlojalności,któramasięprzekła-
daćnalepszewynikipracy.Realizacjapolitykiodpowiedzialnościspołecznej(ieko-
logicznej)niewiążebezpośredniointeresuindywidualnegozogólnym:ostatecznym
argumentemprzypieczętowującymsensownośćdziałaniajestjegoopłacalność.Tym-
czasemprawdopodobieństwosukcesuinstytucjijesttymwiększe,imwiększajestjej
zdolnośćdonprzekonania”aktorówspołecznych,żedziałaniewzgodziezjejwarto-
ściamileżywichinteresie(Tocqueville1996;Offe1995).Wśrodowisku,wktórym
dominująinnewartości,niewpełnizgodnezwartościamizawartymiwprojekcie
SOP,społecznaodpowiedzialność,jakoinstytucjanarzucona,jestpoddawanaprze-
kształceniom.Śledzenietychprzemianjestinteresującenietylkowsensieczystopo-
znawczym:znajomośćichkierunkówipodstawpozwalarównieżnalepszeprojek-
towaniewdrażaniaSOP.
Badaniazczęścidrugiejpokazują,jakaktorzyspołeczniwpływająnakontekst
instytucjonalnypoto,byegzekwowaćodpowiedzialnośćprzedsiębiorstw.Ilustru-
jąrównież,wjakisposóbkonfliktmożeprowadzićdousprawnieniainstytucjipu-
blicznychwpływającychnaefektywnośćwdrażaniakoncepcjiSOP,wtyminstytu-
cjizwiązanychzudziałemspołecznymiudostępnianieminformacjinatematdziałań
przedsiębiorstw.Dowodząjednocześnie,żedecydującąrolęwkształtowaniurelacji
międzyprzedsiębiorstwemajegointeresariuszamiodgrywalokalnysysteminstytu-
cji,naktóryskładająsięinstytucjesamorządowe,kontrolne,formalne,sądownicze
