Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RozdziałI
werbalnejczyfizycznej(podobnedo„fali”wwojsku)możnaniestetyobserwo-
waćjużwszkolepodstawowej.Wlatach80.i90.ubiegłegostuleciaznęcanie
sięnad„kotami”,czyliuczniaminowoprzybyłymidoszkoły,byłozjawiskiem
powszechnym.27%uczniówprzyznawałosiętotego,żeutrudniałopierwszo-
klasistompobytwszkole,a73%–żedziałałowgrupachpopierającychtęideę
(T.Sołtysiak,1995;T.Sołtysiak,Cz.Cekiera,1998).
1.2.2.Uwarunkowaniaprzemocy
Badaczedoszukująsięróżnychpowodówprzemocy.Wątpliwejestbowiem
to,żemożejąwarunkowaćtylkojedenczynnik.Przyczynytenajczęściejna-
kładająsięnasiebie,aimwięcejichdziała,tymwiększeprawdopodobieństwo
pojawieniasięprzemocy.
NaprzykładU.Bronfenbrenner(za:J.Mazur,2002)napodstawieekologicz-
negomodeluprzemocytłumaczy,jakpowstajeprzemoc.Modelskładasięzczte-
rechgrupprzyczynprzemocy,którewchodzązesobąwinterakcje.
Czynnikiindywidualne(mikrosystem)dotycząsamejjednostkiwkontekście
wzorówzachowańirólspołecznychobowiązującychwśrodowisku,wktórym
żyje.Wśródnichwyróżniasięczynnikidemograficzne,osobowościowe,sposoby
reagowaniaorazhistorięzachowańagresywnychdanejosoby.
Czynnikirelacyjne(mezosystem)sązwiązanezrelacjamidanejosobyzin-
nymiludźmi.
Dziękidziałaniuczynnikówspołecznych(egzosystemu)możliwejesttwo-
rzeniesięrelacjispołecznychwróżnychśrodowiskach.Wtymzakresiebierzemy
poduwagęnaprzykładmobilnośćspołecznączypoziombezrobociaibezdom-
ności.
Doczynnikówkulturowych(makrosystemu)zaliczasięczynnikizwiązane
zreligią,polityką,obowiązującyminormamikulturowymiispołecznymi.
Wliteraturze,pozaustrukturalizowanymiklasyfikacjamiuwarunkowańprze-
mocy,możnawskazaćtakżenawybiórczeprzykładyjejprzyczyn.Dlategoteż
wTabeli1wymienionowłaśnieprzykładoweczynnikiprzyczyniającesiędowy-
stąpieniaprzemocy(międzyinnymiszkolnej).
Pozawymienionymigrupamiczynnikówwarunkującychwystępowanieprze-
mocyjednocześnieistniejąprzyczynytkwiącewśrodowiskuszkolnym.Jakieza-
temmogąbyćtoczynniki?
Negatywnymzachowaniomwszkolemogąsprzyjaćróżnekwestieorga-
nizacyjne:zbytdużaliczbauczniówwklasie,zbytdużoczasuspędzanego
wszkole,anonimowośćiizolacjauczniów,naukawsystemiezmianowymczy
brakjasnychregułżyciaszkolnego.Obokczynnikóworganizacyjnychnale-
żywymienićtakżepsychologiczne,doktórychmożnazaliczyćbrakdobrego
