Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
ProblemwyrażalnościdoświadczeniaHolokaustu,zarównonapozio-
miesztukwizualnych,jakiwerbalizacjinakartachliteratury,odpoczątku
tworzeniaobrazówSzoabyłgłównymtematemrozważańbadaczy43.Pytano
oto,czyoHolokauścienależypisać;szukanocelutegorodzajutwórczości
orazodnoszonosiędo(nie)sprawnościjęzykowejocalałych
44
,próbujących
powojnieopisaćswojedoświadczenia.Rozważaniadotyczyłyrównieżtek-
stówtworzonychprzezautorówdrugiegoitrzeciegopokoleniapoZagładzie
lubniemającychzniąnicwspólnego.Wskrajnychprzypadkachpodwa-
żanoichprawodokreowaniaopowieścioHolokauście,zarezerwowane
tylkodlatych,którychSzoa45bezpośredniodotknęło,awstudiachliteratu-
roznawczychodnoszonosiędokategoriistosownościipodważanozasad-
nośćpewnychrozwiązańartystycznych,takichjakkomizmczybaśnio-
wośćifantastyczność,któresprowadzałybytekstkulturydopoziomu
kiczu46.Refleksjedotyczącekiczunieominęłyrównieżliteraturydziecięcej47,
popublikacjiSąsiadówGrossarozwijającejsięwłaśnienafalikolejnychprób
mówieniaoSzoa.
Drugimczynnikiem,którywpłynąłnawłączenieZagładywobszarlite-
raturydziecięcej,byłarosnącatendencjadopodejmowaniaprzezauto-
rówzagadnieńwcześniejtabuizowanych,nacouwagęzwracawswojejmono
-
grafiiW(y)czytaćZagładęMałgorzataWójcik-Dudek
48
.Jakpiszewtomie
TabuwliteraturzeisztucedladzieciUlfNilsson,szwedzkiautorznany
choćbyzksiążkiobrazkowejŻegnaj,panieMufnie!mówiącejośmierci,ntabu
tocoś,oczymniechcemyrozmawiać,cośzakazanego,oczymniemamyochoty
przypominaćswojemuradosnemudziecku.Alemożewartojewtensposób
43
Zob.m.in.A.H.Rosenfeld,Podwójnaśmierć.RozważaniaoliteraturzeHolocaustu,
tłum.B.Krawcowicz,WydawnictwonCyklady”,Warszawa2003;P.Czapliński,Zagładajako
wyzwaniedlarefeksjioliteraturze,nTekstyDrugie”2004,nr5,s.9-22;S.Vice,Literatura
Holokaustu,tłum.T.Dobrogoszcz,nLiteraturanaŚwiecie”2006,nr9-10,s.251-263.
44Zob.A.H.Rosenfeld,Podwójnaśmierć,dz.cyt.
45
Zob.P.Wolski,Zagadywaniekatastrofy.OliteraturoznawstwieHolokaustu,nPoznańskie
StudiaPolonistyczne.SeriaLiteracka”2015,nr25,s.21-36.
46
Zob.m.in.M.Głowiński,Wielkiezderzenie,nTekstyDrugie”2002,nr3,s.199-211;Sto-
sownośćiforma.JakopowiadaćoZagładzie?,red.M.Głowińskiiin.,Universitas,Kraków2005;
M.Wójcik-Dudek,W(y)czytaćZagładę.PraktykipostpamięciwpolskiejliteraturzeXXIwieku
dladzieciimłodzieży,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice2016,s.30-31.
47Zob.M.Wójcik-Dudek,W(y)czytaćZagładę,dz.cyt.,s.255.
48
Zob.tamże,s.30-31.Winnymmiejscubadaczkastwierdza,żentrudnoprzecieżodmówić
znaczeniawydarzeniomostatnichpiętnastulat,któreodegrałyogromnąrolęwkształtowaniu
nowejwizjirelacjipolsko-żydowskich,także,amożeprzedewszystkim,wpisanejwteksty
kierowanedomłodegoczytelnika”,taż,Matka-depozytariuszkasytościigłodu.Literaturadla
dzieciimłodzieżywobecZagłady,[w:]Kuchniaistółwkomunikacjispołecznej.Dyskurs,tekst,
kultura,red.W.Żarski,współpr.T.Piasecki,ATUT,Wrocław2016,s.454.
