Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wstęp
Ramyteoretyczne
Biorącpoduwagęczynnikiopisanewrysiehistorycznoliterackim,którewpły-
nęłynazwiększenieobecnościZagładywpolskiejtwórczościdlamłodych
odbiorców,uważamzasłuszneuwzględnienieichwmodeluteoretycznym,
którypozwolinajaknajdokładniejsząinajefektywniejsząanalizęmateriału
badawczego.Każdemuzewskazanychzjawiskodpowiadawybranyobszar
badawczy,którybędziestanowićczęśćmodeluteoretycznegosłużącegoanali-
zienarracjiholokaustowychdladzieci.Dyskusjęostosunkachpolsko-żydow-
skichwczasieZagładywywołanąpublikacjąSąsiadówGrossaitym,jakmówić
owydarzeniachzprzeszłościwiążęznarratologią;wygasaniepamięcikomu-
nikatywnejoZagładziewiążęzpostpamięcią;tendencjęautorówdopodej-
mowaniatematówtabupomogązanalizowaćrozpoznaniazzakresubadań
nadideologiąwliteraturzedziecięcej.Poniżejszczegółowoomawiamkażde
zwymienionychujęć,wskazującnazałożenianajważniejszedlaanalizynar-
racjiholokaustowychdladzieciimłodzieży.
Wanaliziewykorzystujęelementyteoriipowieści(badańnadnarracją
powieściową)inarratologii.JakzauważaMichałGłowiński,obanurty-
choćbliskiesobie-rozwijałysięniezależnie:pierwszyznichkształtowałsię
odprzełomuXIXiXXwiekuimożnagorozumiećjakonwiedzęoswoisto-
ściachpowieściowegoopowiadania”95,drugiściślesięwiążezestrukturali-
zmem,główniefrancuskim,choć-jakpiszebadacz-njegopodwalinystwo-
rzyli[ś]rosyjscyprekursorzy”zWładimiremProppemnaczele96.Odczasu
publikacjiMorfologiibajkimagicznejteoretycyodwołującysiędostrukturali-
zmubadająnschematynarracyjne,awięcogólnewzorcebudowaniaopowie-
ści,rozumianejjakosekwencjazdarzeń,niezaśjakoaktmowyczykonkretne
wypowiedzenie,realizującesięwokreślonejsytuacjiizwiązanezróżnie[ś]
zarysowanympodmiotem”
97
.Moimcelemjestnietylewskazywanieogólnych,
abstrakcyjnychwzorców,ilezaprezentowanietendencjidominującychwkon-
struowaniuelementówpowieściowych,zwłaszczapostaci,przestrzeniiczasu,
orazsposobówichobrazowania.Wtymsensiezbliżamsiędoteoriinarracji
zzałożeniaoferującejnarzędziainterpretacjiutworów,podczasgdy-wuję-
ciuGłowińskiego-narratologiadążydoformułowaniaogólniejszychwnio-
skówdotyczącychcechnarracji98.Relacjamiędzyteoriąnarracjianarratolo-
gią-szczególnieichrozróżnienie-wydajesięwbadaniachjednakniejasna,
95M.Głowiński,Wokółnarratologii,[w:]Narratologia,red.M.Głowiński,słowo/obraz
terytoria,Gdańsk2004,s.7.
96Tamże,s.5-6.
97Tamże,s.8.
98Zob.tamże,s.9-10.
