Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Obrazycodzienności.PolskiemalarstworodzajoweIpołowyXIXwieku
[lll]Niemogącdojrzećswejniedoskonałościwnaturze,człowieksamtworzy
sobiejejobraz-tobowiemzczymmadoczynieniawnaturzejestczęścią,
fragmentem,aobrazmabyćcałością130l
Obserwacjaświatajestpunktemwyjściatwórczości,leczdopierouogólnio-
newyobrażenierzeczywistości,pozbawionecechprzypadkowych,winnobyć
tematemmalarskim-wnimbowiemdostrzecmożnaideałlZkoncepcjisztuki
jakopróbyujęcialudzkiejnieskończonościwynikłoprawdopodobnieupodobanie
Kremeradoobrazówrodzajowych,którezdefinicjisąanonimowe,pozbawione
cechindywidualnych,zastępowanychprzezprzedstawieniamodelowe,wzorce
zachowańicharakterówlDotyczączaśludzkiegożycia,realizująpostulatteore-
tykaskupieniatwórczościnaobrazieczłowieka-poszukującwłasnejnieskoń-
czoności,ludzieodkryćjąmogąwłaśniewdziełachprzedstawiającychludzi131l
WśródpolskichartystówpodejmującychtematykęrodzajowąJózefKremer
ceniłsobieszczególnieMichałaStachowiczalPodkreślałobecnąuniegoumie-
jętnośćpodchwytywanianaturyizdolnośćdoeliminowaniajejcechmdłych,
powszechnych,„ułomkowych”,aujmującjąwcałejpoetycznościlJegochłopskie
weselamiałybyćniemalżealegoriąprawdziwejiszczerejpolskości,jegoKrako-
wiacytodlakrytykapostaci„zrzeczywistegokołaświatawyniesieniwświat
poezji”,międzyinnymidziękicharakterystycznemudlaStachowiczabezbrzeż-
nemupatriotyzmowi132l
Stanowiskoumiarkowaniepozytywnezająłwkwestiimalarstwarodzajowe-
gotakżeJózefIgnacyKraszewski(1812-1887),którystanowczoodrzucałhie-
rarchięgatunkówartystycznychigłosiłhasła„ludowości”wsztuce,rozumianej
jakoprzedstawianiefolklorulWswoichprogramowychartykułachpromował
takzwanyprzezsiebieflamandyzm,czyliskrupulatneodtwarzaniecodziennej
rzeczywistości,zarównowodniesieniudotwórczościliterackiej,jakimalar-
skiejlZakładałonzaakcentowaniecodziennościjakoźródłatematudzieła,co-
dziennościwidzianejniewielkim,skupiającymokiemhistoryka,ale,jakpisał,
drobnostkową,flamandzką,mikroskopowąźrenicąlNawiązaniedotradycjima-
larstwarodzajowegoXVIIwiekuwiązaćsięmiałozdrobiazgowym,nasyconym
szczegółamiprzedstawianiemtłarozgrywającychsięscenlWjegopismacholite-
raturzewspółczesnejpadająceczęstotakiefrazyjak„talentflamandzkiegoma-
larza”czyprzedstawianiezdarzeń„wświetlestosownym,malowniczym”były,
wedługStanisławaBurkota,określeniamizastępczymi,gdyżówczesnakrytyka
nieużywałajeszczeterminu„realizm”133l
130LlStachurski,WkręguestetykiJózefaKremera,oplcitl,sl21l
131Ibideml
132JlKremer,oplcitl,sl304-305l
133
SlBurkot,Okrytyceliterackiejwokresieromantyzmu,„AnnalesAcademiaePaedagogicae
CracoviensislStudiaHistoricolitteraria”2005,tlV,sl15l
