Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MaciejTeodorKociuba
niewielkibyłdystans,byprzedmiotembadaniauczynićteżproceskomu-
nikacji.Szerokafalabadańnadjęzykiemwezbraławsocjolingwistyce,
antropologiikognitywnej,literaturoznawstwie.Tendencjęutrwalaładuża
popularnośćbadańNoamaChomsky’ego,acałyprocesuzyskiwałwłasną
samoświadomośćprzezstopniowopodejmowanywysiłeksamoopisu3.
Językwobrębiefilozofiibyłnietylkoprzedmiotemanalizyirefleksji
rozwijanejnawysokimpoziomieabstrakcji–przedmiotemteorii,alestał
siętakżetworzywem,zktórymśmiałoeksperymentowanoiformowano
je,uwzględniającnowepotrzebyfilozofii.Podrugiejwojnieświatowej
praktyczneeksperymentywobrębiejęzykaznalazłysięwcentrumzainte-
resowaniatakichfilozofów,jakMartinHeideggerczyJean-PaulSartre.
Niemieckifilozofwyróżniałsięaktywnościąsłowotwórcząiniczympoeta
istotnieposzerzałmożliwościwyrazowejęzykaniemieckiego.Wodniesie-
niudofilozofafrancuskiegopowtarzano,żegdybyJ.-P.Sartrenienapisał
żadnegotraktatufilozoficznego,towpełnizasłużyłbynaNagrodęNobla
wdziedzinieliteratury,agdybynienapisałanilinijkitekstuliterackiego,
towpełnizasłużyłbynaNoblawdziedziniefilozofii.Niezależnieodfak-
tu,żeSartrenieprzyjąłtejżenagrody,gdyjąrzeczywiściedostał,wydaje
się,żejegozaangażowaniewjęzykliterackiniebyłoprzypadkowe,lecz
samowsobieznacząceibrzemiennewnastępstwa.Językliterackistałsię
turównieważnymmediumdlagłoszeniaegzystencjalnegoprzesłaniaco
ijęzyktechniczny,któregoużywałwBycieinicości,oświetlającwszyst-
kiemeandryswejontologii.Wtymkontekściehistorycznymniebędzie
teżdziwne,żetakwielkąkarieręzrobiniebawemkategorianarracji.Gdy
wszystkostałosięjużnarracyjnewduchupostmodernistycznym,aopo-
wieśćzaczęławypieraćświat,októrymmiałaprzecieżopowiadać,rze-
czywistośćstraciłaradykalnienaznaczeniuiusunęłasięzpoznawczego
pola.Niebawemtensamlosmiałspotkaćpoznającypodmiot,któryznikał
unoszonyirozpuszczanywwartkimstrumieniuautonomicznegojęzyka.
WartoprzywołaćwtymkontekściewykładinauguracyjnyMichela
Foucaulta,wygłoszonyw1970rokuwCollègedeFrance.Rozpoczynasię
onodflmarzeniasłowem”wstyluBachelardowskim.Foucaultchceprze-
mawiaćflgłosembezimienia”,chceflwypowiadaćsłowatakie,jakiesą[...]
ażdomomentukiedygoodnajdą,kiedytoonegowypowiedzą”4.Dys-
3
R.Rorty,Witgensteinizwrotlingwistyczny,tłum.D.Łukoszek,Ł.Wiśniewski,
flHomoCommunicativus”2007,nr1(2),s.13–28.
4
M.Foucault,Porządekdyskursu.WykładinauguracyjnywygłoszonywCollègedeFrance
2grudnia1970,tłum.M.Kozłowski,Wyd.Słowo/ObrazTerytoria,Gdańsk2002,s.5.
