Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekfrazafotografii.ZagładaPiotraSzewca
21
greckiejJ.Keatsa”3,iwpodręcznikachretorykijakoprzykładćwiczenia
stylistycznego4)wywodzącąsięzantykukategorięekphrasis,zwracając
uwagęnajejrenesanswliteraturoznawstwiezachodnimkońcadwu-
dziestegowieku.Przedstawiłjąnastępująco:
Ekphrasistokategoriakluczowadlabadańnadobrazującymi,opi-
sowymi,czylinajogólniejwizualizacyjnymi,możliwościamijęzyka
lub—ujmującrzeczinaczej—nadszansąuobecnieniawdyskursie
tego,copozajęzykowe5.
Wbadaniachsięgającychdostarożytnejgenezyodkrywasiępodwójne
rozumienietejkategorii.Byłazatemekphrasisfigurąunaoczniającą
rzecz,naktórejokreśleniestosowanosynonimy:diatyposis,hypotypo-
sis,enárgeia—wterminologiigreckiej,i:evidentia,descriptio,demonstra-
tio—wterminologiirzymskiej.AlbertGorzkowskizwracauwagęna
postępującąwpóźnejstarożytnościtendencjędozacieraniaróżnicmię-
dzypoezjąaretorykąoraznabrakkonsekwencjiterminologicznychnie
tylkowśródróżnychautorów,lecztakżewposzczególnychtekstach
źródłowych.Konstatuje:
Podstawyteoretycznewtejmierzestworzonewdobieantycznejule-
gływśredniowieczuirenesansiejedyniedrobnymmodyfikacjom,
3
js[J.Sławiński]:Ekfraza.W:M.Głowiński,T.Kostkiewiczowa,A.Okopień-
-Sławińska,J.Sławiński:Słownikterminówliterackich.Wrocław2002,s.122.Paweł
Goglerpodaje,żedefinicja(pozawprowadzeniemgreckiejetymologiiipodaniem
przykładu)pozostajeniezmienionaodpierwszegowydaniaw1972roku,zob.
P.Gogler:Kłopotyzekfrazą.„PrzestrzenieTeorii”2004,nr3—4,s.137
.(Przedruk
w:Ruchomegraniceliteratury.Wkręguteoriikulturowej.Red.S.Wysłouch,B.Przy-
muszała.Warszawa2009,s.30.Wdalszejczęścibędęodwoływaćsiędoksiążko-
wegowydaniaartykułu).InterpretacjępoematuKeatsazaprezentowałKenneth
Burke:DziałaniesymbolicznewpoemacieKeatsa.Przeł.A.Zgorzelski:W:Sztuka
interpretacji.T.1.Wybórioprac.H.Markiewicz.Wrocław—Warszawa—Kraków—
Gdańsk1971.
4Zob.J.Ziomek:Retorykaopisowa.Wrocław1990,s.91;M.Korolko:Sztukareto-
ryki.Przewodnikencyklopedyczny.Warszawa1998,s.149.
5M.P.Markowski:Ekphrasis.uwagibibliografcznezdołączeniemkrótkiegokomenta-
rza.„PamiętnikLiteracki”1999,z.2,s.229.Zob.równieżIdem:Pragnienieobecności.
FilozofereprezentacjiodPlatonadoKartezjusza.Gdańsk1999,s.12.
