Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
31
Architekturaiokupacja
były,przykładowo,stałymprzedmiotemnaukowychdebatnałamach
cytowanegowielokrotniewksiążceGutschowapismaRaumforschungund
Raumordnung(BadanianadPrzestrzeniąiŁadPrzestrzenny)28.Jużsam
tytułzakładałwdomyśle,żeówUład”jestnietylkorównorzędnąwarto-
ściąwobecniemieckichbadań,lecztakżeichwynikiem.Przyomawianiu
poszczególnychprzykładówprzedsięwzięćprojektowychibudowlanych
NielsGutschowprzytaczalicznewypowiedziprojektantówidygnitarzy,
obnażająckuriozalny-zdzisiejszejperspektywy-charakterichjęzyka.
Powiązanieaspektówniemieckiejpolitykiokupacyjnejzszerokorozumia-
nymprojektowaniem,znajdująceswójwyrazwnazistowskiejnowomowie,
wybrzmiewazatemwksiążcewwielumiejscach.
Znamiennymcytatem,któryłączywielewątkówprzedstawionychwksiążce,
sąsłowawygłoszonew1939rokuprzezRobertaLeya,stojącegonaczele
NiemieckiegoFrontuPracy:Uzapomocąkształtowanianaszejprzestrzeni
życiowej,rozbudowynaszychmiastiprzytymuzdrowieniunaszejkul-
turybudowlanej(ł)uformowanaprzeznarodowysocjalizmwspólnota
narodowaotrzymaswój[materialny]wyrazwbudynkach”29.Należyprzy
tympodkreślić,żetakieipodobnewypowiedziniemiałybezpośrednie-
goprzełożenianapraktykębudowlaną.Zperspektywybadawczejnie
pozwalająnazrozumienieprzedsięwzięćbudowlanych,leczstanowią
odrębnyprzedmiotanalizy.Wistociepropagandanigdyniepokrywasię
zrzeczywistością;cowięcej,żadenzbudynkówniejestrealizowanywtaki
28Pismotoukazujesięod1936rokudodzisiaj.Obadaniachnadprzestrzeniąwokresienarodo-
wegosocjalizmupor.także:OliverWerner,ContaminatedScience,[w:]DesigningtheNewEast.
Architecture,Spatial,andUrbanPlanninginPolandunderGermanOccupation,1939-1945,red.
MałgorzataPopiołek-Roßkamp,AnnikaWienert,numertematycznyUJournalofEastCentralEuro-
peanStudies”2021,nr4(70),s.731-751.
29USzczególneznaczeniemająkształtowanienaszejprzestrzeniżyciowej,budowanowegoobli-
czanaszychmiastiwrazzniąuzdrawianienaszejkulturymieszkaniowej”
.WtensposóbUwspól-
notanarodowauformowanaprzeznarodowysocjalizm”otrzymaUswójwyrazwbudynkach”
.
FriedrichNiedhardt,ArchitekturundStädtebau,RHA,Planungsabtlg,Berlin1939,s.XV,[za:]Dieter
Münk,DieOrganisationdesRaumesimNationalsozialismus.EinesoziologischeUntersuchungideo-
logischfundierterLeitbilderinArchitektur,StädtebauundRaumplanungdesDrittenReiches,Bonn
1993,s.81.
