Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SPOŁECZEŃSTWOOBYWATELSKIE–HISTORIAPOJĘCIAIWSPÓŁCZESNEZASTOSOWANIE
społeczeństwaobywatelskiegotoredefinicjasferypublicznejipry-
watnej.Tapierwszasferatodziedzinaprawikonieczności,tadruga
todziedzinaludzkiejaktywnościikreatywności.Cechamitakiegomo-
deluspołeczeństwaobywatelskiegosą:indywidualizm,prywatność,
pluralizm,dobrowolnestowarzyszaniesię,publicznadebataikomu-
nikacja11.
Niecoinnąkoncepcjęspołeczeństwaobywatelskiegoprzedstawił
G.W.F.Hegel,którywodróżnieniuodujęcialiberalnegopojmował
społeczeństwoobywatelskie(buergerlicheGesellschaft)niejakona-
turalnywarunekwolności,alejakosferężyciaetycznego(filozofia
Ducha).Społeczeństwemobywatelskimjesttakaspołeczność,która
podzielawspólnezasadyetyczneinimisiękieruje,anietaka,dla
którejnajważniejszajestwolność.„Wczasachnowożytnychmamy
doczynieniazdwomasamoistnymisferamiludzkiegożycia:sferą
społeczno-ekonomicznąipolityczno-państwową.Społeczeństwooby-
watelskiestałosięformązapośredniczenia;różnicą,którawystępuje
pośrodkumiędzyrodzinąapaństwem”12.Hegelpodporządkowywał
społeczeństwoobywatelskiewładzypolitycznej.Uważał,żenowożyt-
nespołeczeństwojestrozfragmentyzowaneiniemożestaćsięwpełni
obywatelskim,dopókiniepodlegakontrolipolitycznej.Topaństwo,
aniejednostkalubspołeczeństwoobywatelskie,jestcelemabsolut-
nymiostatecznymetapemrozwojuDucha.Państwostoiwfilozofii
Heglawyżejaniżelijednostkaczyspołeczeństwo.Wolnośćobywatel-
skajestpodrzędnawobecwolnościpolitycznej.Wolnośćurzeczywist-
niającasięwpaństwiejestwspólnotąetyczną.Towpaństwie,anie
wspołeczeństwieobywatelskimmożebyćurzeczywistnianedobro
wspólneiżycieetycznewspólnoty.Hegeltraktujewięcpaństwojako
celsamwsobie.SpołeczeństwoobywatelskiejestdlaHeglasferąnie-
ustającychkonfliktówróżnychpartykularnychinteresówjednostek.
Natomiast,jaktwierdzifilozofwrozwojudialektycznym,tylkowpań-
stwienastępujejednośćtegocopartykularneiuniwersalne.Heglowski
11Wcałościnapodstawie-D.Pietrzyk-Reeves,„Ideaspołeczeństwaobywatel-
skiego-współczesnadebataijejźródła”,op.cit.,s.106-116.
12G.W.F.Hegel,„Zasadyfilozofiiprawa”,uzupełnieniedoparagrafu182,s.397.
Cytatza:D.Pietrzyk-Reeves,„Ideaspołeczeństwaobywatelskiego-współczesnade-
bataijejźródła”,op.cit.,s.129.
21
