Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Epistemologiajakophilosophiaprima
15
Przeprowadzonewtejpracyanalizyprowadzągodouznaniarzeczy-
wistościza„ciałoobce,nieprzyswajalnedlamyślinamocysa-
mej[...]definicji”5.Filozofdobitnieakcentujedualizmbytu
imyśli,dualizmktóryjest,jegozdaniem,pierwotnyinieusuwalny6.
Rzeczywistośćniejestnam,zdaniemfilozofa,danabezpośrednio.
StanowiskofilozoficzneLżonaBrunschvicgatostanowiskoideali-
styczne,cowynikazuznaniaprzezfilozofatreściświadomościza
jedynąrzeczywistośćbezpośredniodostępnączłowiekowi.Doskona-
leodzwierciedlajątonastępującesłowa:„[...]poznanieustanawia
światbędącyświatemdlanas.Pozanimniemaniczego;rzecz,która
byłabypozazasięgiempoznania,byłabyzdefinicjinieosiągalna,nie-
możliwadookreślenia,cooznacza,żedlanasbyłabyrównoznaczna
znicością”7.
Zawężenietego,cobezpośredniodanewpoznaniu,dotreści
umysłuwyznaczaobszarfilozoficznychbadańLżonaBrunschvicga.
Tękoncepcjęcechujeograniczenierozważańdorefleksjinadaktami
myśleniaiwytwarzanymiprzeznietreściami.Bardzoważnątego
konsekwencjąjestredukcjametafizykidoteoriipoznania.Brunschvicg
uważa,żefilozofia,byniewykraczaćpozaswemożliwościikom-
petencje,powinnastawiaćsobiezadaniekrytycznejrefleksjinadza-
gadnieniamiteoriopoznawczymi.Tylkobowiemdotychkwestiima
bezpośrednidostęp.Jakpodkreślamyśliciel,jeślifilozofiamado-
starczaćpełnegopoznaniaswegoprzedmiotu,powinnoonobyć
względemprzedmiotuadekwatneibezpośrednie8.Azgodnieze
stanowiskiemBrunschvicga„jedynymprzedmiotembezpośrednio
dostępnymfilozoficznejrefleksjijestsamarefleksja”9.Autorroz-
prawyLamodalitédujugementniewidziinnejmożliwościuprawia-
niafilozofiiniżzredukowaniejejdoproblematykiteoriopoznawczej.
Jakstwierdzawautorskimkomentarzudohasłaomawiającegoter-
min„idealizm”wsłownikufilozoficznymVocabulairetechniqueet
critiquedelaphilosophiepodredakcjąAndrżLalande’a,„termin
idealizmmożebyćrozumianybardzoprecyzyjniepodwarunkiem
nieoddzielaniateoriipoznaniaodmetafizyki,ponieważzgodnieze
stanowiskiemidealistycznymcałametafizykaulegaredukcjidoteorii
5Ś.Gilson,T.Langan,A.A.Maurer:Historiafilozofiiwspółczesnej:
odHegladoczasównajnowszych.Tłum.B.Chwedeńczuk,S.Zalewski.
Warszawa1979,s.321.
6Por.L.Brunschvicg:Lamodalité...,s.96.
7Ibidem,s.2.
8Por.ibidem,s.4.
9Ibidem,s.5.
