Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
Kiedydanepodejścieprzestajewystarczać,ponieważjegometodanatrafiana
zbytdużyopórwkontakciezprzedmiotem,trzebaposzukiwaćnowychformuł,
zapomocąktórychbędziemożnaskorygowaćlubwręczodrzucićto,couznawa-
łosiędotychczaszafaktnaukowy.
LekturaFleckazainspirowałaamerykańskiegofilozofanaukiThomasaS.
Kuhnadostworzeniaideizmianyparadygmatu1.Mimożewjegozamierzeniu
koncepcjatamiałasięograniczaćtylkodonaukprzyrodniczych,stałasięzcza-
semobiegowymokreśleniemwszelkichprzemianstrukturalnych.Świadczyto
opotrzebiezrozumienia,cotaknaprawdęprowadzidoprzełomów,przemian
inowegopoznania.Potrzebatawydajesięjeszczebardziejwyraźnapopoli-
tycznychprzemianachwEuropieŚrodkowo-Wschodniej(1989)irozszerzeniu
UniiEuropejskiejnaWschód(2004).Ludziemogąsięłatwiejprzemieszczać,
akontaktymiędzynimi,takżewsferzenaukowej,stałysięintensywniejsze.Ist-
niejącekolektywymyśloweweszływfazęreorganizacji,szukającnowejorientacji
iuporządkowania.Wydajesięwięc,żejużpora,bywrócićdorozważańLudwika
Fleckaijegokoncepcji,nieograniczającsiętylkodojegogłównegodziełaPo-
wstanieirozwójfaktunaukowego.Wprowadzeniedonaukiostylumyślowymikolektywie
myślowym.RainerEgloff,kończącswójwywódzaprezentowanywniniejszymto-
mie,stwierdza,żeFlecknnietylejestklasykiemsocjologiiczasówminionych,co
raczejczasówwspółczesnychiprzyszłych”.IdeeFleckadotycząbowiemszero-
kiegospektrumdziedzinżycia,któredostarczająfaktównaukowych,acozatym
idzie–wiedzy.Możnatestowaćichmetodologicznąskutecznośćwodniesieniu
domożliwieróżnychdyscyplinnaukowychipraktykispołecznej,nietrzymając
sięograniczeniawprowadzonegoprzezKuhna.
Widaćtowwiększościartykułówzebranychwniniejszymtomie,których
autorkiiautorzyspecjalizująsięwróżnychdziedzinachwiedzy(takichjakkul-
turoznawstwo,literaturoznawstwo,historiamedycyny,filozofia,fizyka,socjolo-
giainaukiprawne).Tym,coichłączy,sąrefleksje,którekażąimwyjśćpozagra-
nicewłasnychdyscypliniporuszaćsięwprzestrzeniteoriiihistoriinauki.Obok
egzegezyteoriiFlecka(Gert-RüdigerWegmarshaus),analizyjegoideiiinspiracji
(RainerEgloff),ukazaniainnowacyjnościjegomyśli(KarolSauerland)iprak-
tycznegozastosowaniakategoriiFleckowskichdoprzedstawienianowychfaktów
naukowych(ErichGraf,KarlMutter,DorotheaDornhof),mamytucałyczasdo
czynieniaztwórczymodniesieniemdojegometody.ZarównoTorgerMölleroraz
ArndWasserloos,jakiClausZittelszukająluk,usiłującjezarazemwypełnić
treściąindomknąć”tymsamymmetodęFleckaodstronyteoretycznej.Wich
krytycznympodejściudoFleckawidaćdużeuznaniedlajegodokonańichęć
zachowaniaichpotencjałuwceluzgłębieniamechanizmówpowstawaniawiedzy
1T.S.Kuhn,Strukturarewolucjinaukowych,tłum.H.Ostromęcka,Aletheia,Warszawa
2001.
