Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Narodzinyhistoriizsekularyzowanej:BossuetiWolter
15
stałauznanazapolitycznąpodstawęludówZachodu.Porzucenie
przezHabsburgóworazFrancjępróbpodporządkowaniasobie
EuropyprzezzdominowanieHiszpaniizakończyłotrwającyod
średniowieczakonfliktpomiędzyCesarstwemaoddzielającymi
sięodniegopaństwami.
PozbawieniuKościołaiCesarstwastatusupublicznychpo-
tęgtowarzyszyłrozwójnowychtreściwspólnotowych,które
zajmowałymiejscerozpadającejsiętreściwłaściwejludzkości
chrześcijańskiej.Wramachpaństwnarodowychświadomość
narodowazauważalniezyskiwałanaintensywności.Rewolucja
angielskazXVIIwiekuporazpierwszyujawniłasiłęnowej,
demonicznejlokalności.Ujawniławiaręwnaródjakoludwy-
brany,atakżewuniwersalistycznehasłaprzypisującecywi-
lizacjilokalnejstatusCywilizacjijakotakiej.Wskalimiędzy-
narodowejztąnowąsytuacjąpróbowałoporadzićsobiewiele
różnorodnychidei:idealudzkościzakładającaistnienierównej
wprzypadkukażdegoczłowiekanaturyludzkiej;ideaChristia-
nitasjakojednostkicywilizacyjnejZachodu,przeciwstawianej
cywilizacjominnymniżzachodnia;ideedotyczącestosunków
pomiędzyrepublikamichrześcijańskimiorazideepodejmujące
problemrelacjipomiędzycywilizacjami.Iwreszcieposzukiwa-
nianaturyczłowiekawykraczającepozakonfliktymiędzywy-
znaniamiznalazływyrazwpróbiezastosowaniastoickiejidei
naturyjakopodstawymyśleniaoprawienaturalnym;wewpły-
wie,jakinarozumienieczłowiekawywierałaideanaturywy-
pracowanaprzezzmatematyzowanenaukizajmującesięświa-
temzewnętrznym;atakżewzastosowaniunowejpsychologii
namiętnościdouchwyceniaogólnychcechcharakterystycznych
dlanaturyczłowieka.
Tendencjazmierzającawkierunkunowegoporządkutreści
miaławięcniemałyzakresidynamikę.Przedrokiem1700nie
powstałajednakżadnawyczerpującaanalizaczłowiekawjego
otoczeniuspołecznymihistorycznym,którabrałabypoduwagę
konstytutywnedlanowejsytuacjiczynniki,tj.:upadekKościoła
jakouniwersalnejinstytucjichrześcijańskiejludzkości,wielość
państwnarodowychjakonajwyższychjednostekpolitycznych,
odkrycieNowegoŚwiatainawiązaniebliższychkontaktów
zcywilizacjamiazjatyckimi,ideęniechrześcijańskiejnatury
człowiekajakopodstawymyśleniaoprawieietyce,demonizm
