Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SZKOŁAJAKOŚRODOWISKOPRACYNAUCZYCIELA
25
naprzykładosobistedoświadczenianauczycielaorazwykształconeinieustannie
doskonaloneumiejętnościzawodowe.Zkoleidylematyroliwyodrębnione
zostały,bypokazaćproblemywpisanewrolęnauczycielaitowarzyszące
nieuchronniejegopracy.Jednązważniejszychsprzeczności,zktórąborykasię
każdynauczyciel,jestnakazindywidualnegotraktowaniakażdegoucznia
iżądanie,żebywszystkichuczniówtraktowaćrówno.Niedasiętakżeustalić
ściśle,jakijestwkładnauczycielawsukcesyjegowychowanków.Możetobyć
bowiemrezultatzdolnościizainteresowańucznia,aniepracyszkoły.Niejest
więcmożliwe,jaktwierdziRubacha,oszacowanieprofesjonalizmunauczyciela.
Dotrudnościrolizaliczyćnależytakżeobciążeniepsychicznewynikające
zdużejodpowiedzialnościzawynikiuczniówiichbezpieczeństwo.Inneto
ryzykowypalenia,niedowartościowanie,nieadekwatnedowysiłkuwynagro-
dzenie.Rolęnauczycielaobciążarównieżpowołanieibrzemiędoskonałości.
Wynikaznichnakazpoświęceniairezygnacjizwłasnychpotrzebiambicji,co
powodujeistotneograniczenieosobistejprzestrzeniżyciowejnauczyciela.To,
jakradzisobienauczycielztrudnościami,zależyodindywidualnychmożliwości
ipreferencji,określanychjakoosobowościowadefinicjaroli.Obejmujeona
koncepcjęipełnienieroli,któremogąfunkcjonowaćrozłącznie.Koncepcjama
znamionaidealistyczne.Stanowiąjąprzekonania,poglądy,refleksjewynikające
zpodstawteoretycznych.Pełnienierolitokonfrontacjazczynnikami
zakłócającymi.Autornazywarolęnauczycielaheurystyczną.Toskutekbraku
zgodnościpomiędzykoncepcjąawypełnianiemroli,gdyżinterakcja,która
wyznaczawspółdziałanienauczycielaiucznia,jestpoddanadziałaniunieprze-
widywalnychczynnikówsytuacyjnych.Nauczycielbazujenaspołecznych
nakazachroli,alenadajeimindywidualnąinterpretację.Stajesięonawówczas
indywidualnąrolązawodową(Rubacha,2000,2007).
Rubacha,kontynuującpracenadroląnauczyciela,zaproponowałstrukturę
czynnikowąpełnieniaroli.Jejgraficznąilustracjąjestrysunek3.Autorpeł-
nienierolinauczycielapostrzegajakoustosunkowaniesiędojejuniwersalnych
społecznychnakazów,wyrażającychstosunekdowiedzy,stosunekdowartości
orazstosunekdoucznia.Jesttorolaheurystyczna,wymagającarozwiązywania
problemów,radzeniasobiezesprzecznościamiioczekiwaniamiwładzy
oświatowej,rodzicówiuczniów.Autor,posługującsięanalizączynnikową,
wyodrębniłszczegółowecechynauczycieliodpowiadającewyróżnionym
wcześniejkategoriom.Itak,stosunekdowiedzyokreślonyjestprzez
interdyscyplinarność,tolerowanieniezgodnościpoznawczychiciekawość
poznawczą.
