Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RalphEllison,Niewidzialnyczłowiek
17
słuchanympociągazasobąkoniecznośćwyrzeczeniasięwłas-
negogłosuiwłasnychpoglądów,jakkolwiekzbieżnemogąsię
onezrazuwydawaćztymi,któresiępropaguje.Alternatywa
toskazanienamilczenie.Mimożewybórmiędzymówieniem
imilczeniemjestzewszechmiarpozorny,boobiemożliwości
oznaczająfiasko,milczeniecechujepostawęchybaniecobar-
dziejautentyczną.ToteżNiewidzialnyCzłowiekwycofujesię
zeświataparaliżującychzależności–językowych,ideologicz-
nych,ekonomicznych–izamieszkujewsobietylkoznanym
podziemnympomieszczeniu.Totajemniczemiejscejestważne
wsensienarracyjnym,bowiemwyznaczaklamręopowieści,
któratusięrozpoczynaikończy.
Schodzącdopodziemi,bohaterpowieściEllisonapotwier-
dził,iżistniejejakobytniesłyszalnyiniewidzialny.Tecechy
stanowiądwiestronyjednejmonety.Jużwpierwszychzda-
niachswojejhistorii,wyznawszy,iżjestniewidzialny,bohater
czynizastrzeżenie,żeniejestwidmemzgatunkutych,które
nawiedzająutworyEdgaraAllanaPoego,żejestczłowiekiem
zkrwiikościinawetmaumysł.Bycieniewidzialnymoznacza
nimniejniwięcejtyle,żeludzieniechcągowidzieć.Inaczej
rzeczujmując,niewidzialnośćtoniezawinionaskaza,którą
Dja”odkrywawsobie,rozszyfrowującpunktwidzeniaDinne-
go”.Ellisonmożetukonstruowaćmetaforycznykluczdopsy-
chologicznejambiwalencjipostawAfroamerykanówwpierw-
szejpołowieXXwieku(późniejzresztąteż)–zjednejstrony
kompleksuniższości,wywołanegoświadomością,żewobli-
czubiałychjestsiękimśwybrakowanym,niekompletnym,
azdrugiejpoczuciazawieszeniamiędzyambicjamiimożli-
wościami,językiemwłasnymijęzykiemnarzuconym,historią,
któraczłowiekakrępujeizniewala,ahistorią,któragowyklu-
czaiskazujenazapomnienie.WszakżezarazemEllisonuka-
zujeniewidzialnośćbohaterapowieścijakokonsekwencjępo-
litycznegouświadomienia,anietylko–inieprzedewszystkim
–jakosyndrom.
Niebagatelneznaczeniedlapokazaniaproblematyczności
języka,któryrozmiasięztym,cochcewyrazićmówiący,bo
