Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
OdugodyhadziackiejdoCudnowa
kontaktyzTurcją,AustriąiSzwecją,prowadzonepozawarciu,anawetjuż
poratyfikowaniuukładuhadziackiego?Iwkońcu,jakąrolęwrozwojuwy-
darzeńwomawianymokresienaUkrainieodgrywałczynniktatarski?
DokumentpodpisanypodHadziaczembyłtylkopierwsząwersjąpo-
rozumienia,doktórejobiestronyzamierzaływnieśćkorzystnedlasiebie
poprawki.DlategotakistotnydladziejówKozaczyznytegookresujest
przebiegnegocjacjinadostatecznymkształtemugodyipostawawobecniej
dworupolskiego.RównieważnejestpytanieodziałaniapodjęteprzezKreml
nawieśćoutracieUkrainynarzeczRzeczypospolitej.Czynnikkozacki
odgrywałwszakistotnąrolęwstosunkachpolsko-moskiewskich,które
wtymokresieponownieuległyzaostrzeniu,copoczęścibyłorezultatem
przejściaKozakówpodwładzękrólaJanaKazimierza.
PowrótKozaczyznypodwładzękrólapolskiegonastąpiłnapłaszczyŹ-
niesojuszuantymoskiewskiego.Obiestronyznalazłysięwobliczuagresji
PaństwaMoskiewskiegoiwzajemnapomocbyłatymelementem,który
mógłutrwalićzawarteporozumienie.Dlategoważnedlaprezentowanych
wpracykwestiisą:przebiegwalknaUkrainiewlatach1658-1660ipróba
odpowiedzinapytaniaoceleoperacyjneMoskwyiCzehryniaorazoprzy-
czynybrakuwsparciazestronyRzeczypospolitejdladziałańIwanaWy-
howskiegoipozostawieniegowosamotnieniuwobecpotęgiwojskowej
Kremla.
Podjąłemrównieżpróbęodpowiedzinapytaniaoprzyczynyupadku
I.WyhowskiegoiŹródłojegoklęski.Czyzaważyłnatymfaktwprowadze-
niaprzezstronępolskąniekorzystnychdlaKozakówzmiandoaktuha-
dziackiegoiodrzuceniepropozycjihetmanazaporoskiego?Czyteżpowo-
demmogłabyćsłabapozycjaI.WyhowskiegowłonieKozaczyzny?Wjaki
sposóbutraciłswójurząd?Czywwynikunarodowegopowstaniamas,czy
teżobalonyprzezstarszyznę?
OkresrządówJurijaChmielnickiegocharakteryzujesięutratąznacze-
niaprzezKozaczyznęicorazsilniejszympodporządkowaniemUkrainy
PaństwuMoskiewskiemu.Dlategospróbowałemudzielićodpowiedzina
pytanieoprzyczynyiprzebiegtegoprocesuoraznaświetliłemokoliczno-
ścizawarciaugodyperejasławskiej.
Wkońcupokusiłemsięoprzedstawienieprzyczynrozłamuwłonie
Kozaczyzny,jakinastąpiłpopodporządkowaniusięcarowiw1659roku,
klęskiplanówzmianwugodzieperejasławskiejorazpowodyprzejściana
stronęRzeczypospolitejhetmanaipułkówprawobrzeżnych.Starałemsię
takżescharakteryzowaćpostawęelitykozackiejwobecdziałańI.Wyhow-
skiegoirywalizacjęowpływnamłodegoChmielnickiego.Istotnejesttu
pytanieorolę,jakąmiałzamiarodgrywaćWyhowskipozrzeczeniusię
buławywewrześniu1659roku.Czyrzeczywiściechciałsięwycofaćzży-
ciapublicznego,czyteżrozpoczynałgrę,któramiałaponowniewynieść
