Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI
caniamudożywotniejpensji43.Maksymiliankierowałsięnietylkonieskrywa-
ną,osobistąsympatiądowęgierskiegohumanisty.Zdawałsobierównieżsprawę
zfaktu,jakąstratęponiosłahabsburskadyplomacjawskutekapostazjiDudycza.
Niemógłbyćonwykorzystywanywoficjalnychposelstwach.Trzebabyłowinny
sposóbzagospodarowaćjegowiedzęikontakty.odtądmiałpełnićrolęagenta
iinformatorahabsburskiegowPolsce.Takierozwiązanieniedokońcazaspo-
kajałoambicjeDudycza.Nowemożliwościpojawiłysiępośmierciostatniego
Jagiellona,wrazzrozpoczęciemhabsburskichzabiegówopolskąkoronę.Mak-
symilianIIwezwałswojegoagenta,abypozyskałdlakandydaturyarcyksięcia
ErnestaMałopolan,zwłaszczawojewodękrakowskiegoimarszałkawielkiego
koronnegoJanaFirleja.Dopierowlipcu1573rokumianowałgoswoimsekre-
tarzemiinternuncjuszemwPolsce.Zakresjegodziałańbyłjednakograniczo-
ny:miałobserwować,jednaćorazzapobiegaćszkodliwymwpływom44.Pierw-
szoplanowąrolęodegrałwczasiedrugiegobezkrólewia,oczymbędziejeszcze
mowa.Wartowtymmiejscupodkreślićnegatywnywpływcharakterucesarza
najegorelacjezDudyczemwdobieinterregnumpoucieczceHenrykaWalezego.
Niezdecydowanie,chwiejnośćMaksymiliana,jegosłabośćdoDudycza,pozwo-
liłycesarskiemudyplomacienasamodzielnepodejmowaniedecyzji,niezawsze
zgodnychzliniąpostępowaniawytyczonąprzezWiedeń.
Słabośćcharakterucesarza,jegobrakzdecydowaniaiwahaniesię,dały
osobieznaćtakżewprzypadkuJanaCyrusa.opatwrocławskiniespełniłpo-
kładanychwnimnadziei,pełniącfunkcjęhabsburskiegorezydentanadworze
ZygmuntaAugusta.Możedziwićzatemfakt,dlaczegopośmiercikrólapolskie-
goniezostałprzezMaksymilianaIIodwołany.PozostawałwKnyszynie,skąd
informowałWiedeńorozwojusytuacjiwRzeczypospolitejiprowadziłpierw-
szedziałaniaagitacyjnenarzeczkandydaturyhabsburskiej.Wspominanojuż
owartościorazwiarygodnościdoniesieńCyrusaprzesyłanychnadwórcesarski.
Nieposiadałontakżepredyspozycjiniezbędnychdoprowadzeniadelikatnych
negocjacji.Działaniaopatawrocławskiegoiinnychagentówhabsburskichprze-
bywającychwRzeczypospolitejmiałyzostaćskoordynowanedziękiwysłaniu
uroczystegoposelstwawceluprzedstawieniakandydaturyErnestapodczasob-
radsejmuelekcyjnego(legacjaWilhelmazRożemberkaiVratislavazPernštej-
na).CesarznakazałCyrusowi,abyoddałsiędodyspozycjiposłówwielkich.
ZichpoleceniaopatwrocławskiprowadziłrozmowyzAnnąJagiellonką,aby
poparłasprawęarcyksięcia.Jednakitymrazemzawiódł,postąpiłnieostrożnie,
oddającwręcewysłannikakrólewny,przygotowanądlaniegoinstrukcję.Postę-
powanieCyrusawzbudziłoniepokójpanówkoronnych,pojawiłysięoskarżenia
onpraktyki”.Podjętodecyzjęozatrzymaniuposła.CyrusuciekłnaLitwę,gdzie
43MaksymilianIIdoAndrzejaDudycza,Preszburg,1VII1567.W:Jagiellonkipolskie…
T.V,s.158-159.
44A.Bues:StosunkiHabsburgówzPolskąiichstaraniaopolskitronwlatach1572-1573.
nKwartalnikHistoryczny”1995,z.2,s.10.
