Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Częśćwstępna
m.in.wDrohiczynie,Mielniku,BrańskuiBielsku(WIŚNIEWSKI,1980,s.14).
Osadnicyruscyzaczęlistopniowowypieraćmieszkającątuludnośćpochodzenia
mazowieckiego.
Nazachodziewtymczasiebyłrównieżaktywnymazowieckielementosadni-
czy,anapółnocybałtycki(JAKIMOWICZ,1935).
J.Jaroszewicztakotoprzedstawiaprzebiegprocesuosadniczegonaterenie
dzisiejszegopółnocnegoPodlasiawewczesnymśredniowieczu:
Południowe,bliższeBugustronyJatwiezyi,jużodwyprawyJarosława,który(...)
pierwszynaPodlasiumiastazakładał,zaczęłysięRusinamizaludniać.Zczasemniemało
teżRusinównasunęłosiędotegokrajuodŚwisłoczyzlitewskiejRusi.Zdrugiejstronydo-
starczałaPolska,anadewszystkoMazowsze,osadnikówPodlasiowi.Szczególnieciągnęła
wtestronydrobnaszlachta(...).Trzebawięcczasuipomyślnychokoliczności,trzeba
byłopanowaniaWitolda,żebywśródgłuchychpuszczNarwi,BiebrzyiNurcanowesię
wznosiływioskiizaludniałymiasteczka,iżebysięnareszcieobieludności,RuskaiPolska
zsobązetknęły(JAROSZEWICZ,1844,s.30;pisowniaoryginalna).
J.Wiśniewski(WIŚNIEWSKI,1980,s.14)zauważa,żeobiewspomniane
(...)narodowościzwarteetnicznieodstronyswoichcentrów(mazowieckaodzachodu,
ruskaodpłd.wschodu)zachodziłynasiebieszerokowzdłużcałegostyku.
WewczesnymśredniowieczuobateodłamySłowiańszczyznynaziemiach
dzisiejszejBiałostocczyznywzajemniesięprzenikały.Dokonałosięznaczneprze-
mieszaniekulturoweijęzykowemiejscowegoosadnictwa(BARWIŃSKI,2004).
Procesomunifikacyjnymniesprzyjałojednakprzyjęcieróżnychobrządkówchrze-
ścijańskich(HAWRYLUK,1993;MIRONOWICZ,1977;2003)orazczęstazmiana
przynależnościpaństwowej(WIŚNIEWSKI,1977,s.9).
Badaczomnieudałosięjednoznaczniestwierdzić,czyziemiewchodzące
wskładdzisiejszegowojewództwapodlaskiegowewczesnymśredniowieczu
znajdowałysięwstrefiewpływówzachodniejczywschodniejSłowiańszczyzny.
M.Barwiński(2004)zauważajednak,żewtymokresieziemietezdecydowanie
dłużejpozostawałypodzwierzchnictwemRusi,anastępnieLitwy,niżPolski.
WkrótcenastępujezałamanieprocesuosadniczegonatereniedzisiejszejBia-
łostocczyznywschodniej(ALEXANDROWICZ,1986).Przyczyniłysiędotego
licznenajazdyjaćwieskie,krzyżackieorazlitewskie.Wrezultaciewalklitewsko-
-ruskichwXIIIiXIVwieku,anastępnielitewsko-krzyżackichnastąpiłozniszcze-
nieosadnictwamiędzyNiemnemaNarwią(MUSIANOWICZ,1960;KAMIŃSKI,
1963;WIŚNIEWSKI,1977,s.10;1980,s.14;MICHALUK,1997,s.10).Na
długielataopustoszałytakżeziemienadgórnąNarwiąiNarewką(WIŚNIEWSKI,
1977,s.10;1980,s.14;MICHALUK,1997,s.10).
WodróżnieniuodziemnadnarwiańskichnadBugiemzachowałosiędawne
osadnictwo,odstronywschodniejruskie,aodzachodniejmazowieckie(NOWAK,