Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Częśćwstępna
15
WIIpołowieXVIIinapoczątkuXVIIIwiekunastąpiłogwałtownezałamanie
procesuosadniczegonaPodlasiu,wtymtakżenatereniePuszczyBielskiej.Cios
miejscowemuosadnictwuzadałylicznewojny,przemarszeobcychwojskoraz
przywleczoneprzezżołnierzychoroby.Zdziesiątkowałyonemiejscowąludność,
alicznewsiewyludniłysięwówczascałkowicielubdługoniemogłysiępodnieść
zupadkuspowodowanegodziałaniamiwojennymi,zaraząigłodem(por.NAMA-
CZYŃSKA,1937;TOPOLSKI,1958,s.335;1977,s.125–166;LASZUK,1992,
s.1–4;GROCHOWSKA,1993,s.9–17;AWKSIETIJUK,2012,s.19–22)6.
ProceskolonizacyjnyPuszczyBielskiejzostałwznowionydopierowIpołowie
XVIIIwieku.Wówczaspowstałłańcuchdrobnychosadwzdłużzachodniejgranicy
puszczy,np.wsieKoweła,RzepiskaifolwarkKotłówka.Licznewsiepowstały
wdrugiejpołowieXVIIIwieku:wlatach60.i70.założonoGrodziskoiKrzywiec,
wlatach80.HolakowąSzyję,Kotówkę,Krynicę,Kutową,Łosinkę,Przybudek
(obecniePrzybudki),RybakiiWasilkowo,awlatach90.Borysówkę,Chrabo-
stówkęiKujawkę(WIŚNIEWSKI,1980,s.24;MICHALUK,1997,s.22–23).
Przedrokiem1765zasiedlonowschodnieskrawkiPuszczyBielskiejpołożone
wzdłużgranicyzPuszcząBiałowieską.PowstałytuwsieWygoda,PasiekaDolna
iPasiekaGórna(obecniewsieDolnaiGórna).WpobliżuwsiJagodnikiwla-
sachbartnychzałożonoszeregosad,któreobecnietworząwsiePasiecznikiDuże
iPasiecznikiSiemiwołoki(MICHALUK,1997,s.23).
NatymzasiedlaniezachodnichrubieżybyłejPuszczyBielskiejustało.Około
1800rokuzaczętozakładaćwsieosocznickienawschodnimskrajutejpuszczy,
nadrzekąNarewką.PowstaływówczaswsiePorosłe,KapitańszczyznaiOchrymy,
leżącetużprzygranicybyłychdóbrNarewka(MICHALUK,1997,s.23).Tobyły
ostatniemiejscowości,którepowstałynatereniePuszczyBielskiej.
2.2.2.OsadnictwowpółnocnejczęściPuszczyBiałowieskiej
PuszczaBiałowieska,jakowłasnośćksiążęcaikrólewska,byławzasadzie
wyłączonaspodkolonizacji.Początkowobyłotoulubionemiejscepolowańksiążąt
litewskich,którzyjużnapoczątkuXVwiekuwybudowaliwpuszczydwórmy-
śliwski(dzisiejszeuroczyskoStaraBiałowieża).Niezachowałsięjednakżaden
opistegodworu(BAJKO,2001,s.13).
KolejnąbudowląwzniesionąwStarejBiałowieżybyłdommyśliwskikróla
ZygmuntaIStarego(KARCOW,1903,s.25).Źródłapodają,żew1546roku
przebywałwnimZygmuntIIAugust(RDK,s.173).DomZygmuntaIStarego
wgminieCzyże,gdzieprzedrokiem1570utworzonofolwark,którybyłsiedzibąleśniczegoPuszczy
Bielskiej(WIŚNIEWSKI,1980,s.35).
6
DokładniejospołeczeństwieigospodarcePodlasiawPolsceprzedrozbiorowejzob.WYRO-
BISZ,1981.