Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Częśćwstępna
wpóźniejszymczasiezostałprzekazanynasiedzibęłowczego,któryzajmowałsię
organizowaniempolowańkrólewskich(KARCOW,1903,s.28).
ZaczasówpanowaniaStefanaBatoregowpobliżuStarejBiałowieży,wmiejscu
nazywanymobecnieZamczyskiem,wybudowanokolejnyzamekmyśliwski(KAR-
COW,1903),którykrólkilkakrotnieodwiedzał(GUERTLER,1931,s.970;HE-
DEMANN,1939,s.192).BadaniaarcheologiczneprzeprowadzonenaZamczysku
niedałyjednakjednoznacznejodpowiedzinapytanie,czyrzeczywiścieznajdował
siętuwprzeszłościzamekmyśliwskiStefanaBatorego(BAJKO,2001,s.16–19).
PodkoniecXVIwiekudwórkrólewskiprzeniesionozeStarejBiałowieżyna
nowemiejsce,naterendzisiejszejPolanyBiałowieskiej(WIŚNIEWSKI,1977,
s.36)7.
BiałowieżadoXVIIIwiekubyłajedynąstałąosadą,którapowstaławewnątrz
PuszczyBiałowieskiej.Przed1696rokiemzałożonowBiałowieżyfolwark,przy
którymwyrosławieśKrysztapowo.Wedługmiejscowychpodańwieśtazostała
spalonanapoczątkuXVIIIwiekuwczasieepidemiizarazy.Wrazzewsiąmiała
spłonąćtakżecerkieworazdwórkrólewski(BAJKO,2001,s.25–27).
WpołowieXVIIIwiekuzinicjatywykrólaAugustaIIISasawBiałowieży
wzniesiononowydwórkrólewski.Namiejscelokalizacjidworuwybranowzgórze
natereniezwanymobecnieParkiemPałacowym(KARCOW,1903,s.28–29).
Białowieżastałasięmiejscemczęstegopobytukrólówpolskich,którzyurządzali
tupolowania(BALIŃSKI,LIPIŃSKI,1846,s.778–779).Przebywałwnowym
dworzekrólewskimm.in.królJanKazimierz(BAJKO,2001,s.23).
WdokumentacharchiwalnychpochodzącychzkońcaXVIIIwiekuznajdujemy
pierwsząwzmiankęoistniejącychjużwówczasnaPolanieBiałowieskiejtakich
wsiach,jakStoczek,PodolanyiZastawa(TMWD;AF;AGWB-1,s.58;KON-
DRATIUK,1974,s.160,190;BAJKO,2001,s.31–32).Kolejnewsie(Krzyże,
nieistniejącyjużKropiwnik)powstałydopieropodkoniecXIXwieku.Istniejące
dodzisiajwsieStoczek,Podolany,ZastawaiKrzyżeokreślanesąobecniewspólną
nazwą–Białowieża.NajstarsząwsiąbyłojednakKrysztapowo,założonewpo-
bliżudworumyśliwskiego,którybyłokreślanyjakoBiałowieża(BAJKO,1996).
NieistniejącaodpoczątkuXVIIIwiekuwieśKrysztapowozostałaporazpierwszy
wymienionawdokumencieurzędowymz1696roku(ILB).
PodkoniecXVIIIwiekuwpewnymoddaleniuodPolanyBiałowieskiejzało-
żonowsiebudnickiePogorzelceiTeremiski,awdrugiejpołowieXIXwiekuBudy
(BAJKO,2001,s.32).Wsiepowstałynamiejscuzlikwidowanychbudpotażowych.
7
P.Bajkozauważa:nWszyscyautorzypiszącyodziejachPuszczyBiałowieskiejumiejscawiają
dwórkrólewskiwdzisiejszymParkuPałacowym.Zmiejscowychprzekazówwynikanatomiast,że
wzniesionogo2kmdalejnawschód,pomiędzydzisiejsząrzeczkąZłotąakościołemrzymskokato-
lickim,tj.wdzielnicyBiałowieżynazywanejSzpakowicze”(BAJKO,2001,s.22).
