Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I.Częśćwstępna
NiewątpliwązasługąJanaWęgierskiegobyłopołączeniezachodniejiwschod-
niejczęścidóbrNarewka.OstatniprzedzaboramiwłaścicieldóbrNarewkapo-
siadałw1795rokuczteryfolwarki:Łukę,Siemianówkę,LewkowoiGrodzisko,
atakżewsie:Łuka,Siemianówka,Lewkowo,Słobódka,Michnówka,Iliaszuki,
(obecnieEliaszuki).W1793rokuJanWęgierskiotrzymałwdzierżawęsąsiadu-
jącązjegoprywatnymidobramiosadęNarewka,którabyławłasnościąkrólewską
(MICHALUK,1997,s.80).
PoIIIrozbiorzePolskiniemalżecałeterytoriumdzisiejszejBiałostocczyzny
weszłowskładzaborupruskiego.
Wokresierządówpruskichprzesiedlononateterenytakżeniemieckichko-
lonistów,cowzbogaciłolokalnąmozaikęnarodowościowąoludypochodzenia
germańskiego.WiększośćNiemcóww1815rokuprzeniosłasiędoPrusWschod-
nich(KJDP,2016,s.31).
Po1795rokudobraNarewkaznalazłysięwgranicachRosji.Początkowo
wchodziływskładgubernisłonimskiej,apojejlikwidacjiwłączonojedoguberni
litewskiej.W1840rokudobrateprzeniesionozpowiatugrodzieńskiegodopo-
wiatuwołkowyskiegogubernigrodzieńskiej.Wlatach1795–1807rzekaNarewka
stanowiłagranicęmiędzyCesarstwemRosyjskimiPrusamiNowowschodnimi
(MICHALUK,1997,s.52).
W1807rokuziemiedzisiejszejBiałostocczyznyznalazłysięwgranicach
CesarstwaRosyjskiego.Toznacznieosłabiłonatymtereniewpływypolskie,
wzmocniłonatomiastwpływywschodniosłowiańskie,wpierwszymrzędzierosyj-
skie(KJDP,2016,s.31).Miałotoistotnekonsekwencjenarodowościowe,religijne
igospodarcze(BARWIŃSKI,2004,s.48).
ZiemiepodlaskieleżącenapołudnieodBuguznalazłysiępoczątkowowKsię-
stwieWarszawskim,anastępniewKrólestwiePolskim,coskutkowałopoważnymi
zmianamiwmentalnościiniejednokrotnieprowadziłodozmianywyznaniareligij-
nego(KJDP,2016,s.31).
PorozbiorachRzeczypospolitej,szczególniepozdławieniudwóchpowstań:
listopadowego(1830)istyczniowego(1863–1864)rozpoczęłasięintensywna
rusyfikacjaBiałorusinów,wtymrównieżmieszkającychnaPodlasiu.
Rusyfikacjabyładługotrwałymprocesemhistorycznymnaziemiachbiałoruskich.(...)
Wtamtymczasierusyfikacjamiałanaceluniszczeniebiałoruskiejodrębnościkulturowej
ijęzykowejorazprzekształcenieBiałorusiwZachodnio-Rosyjskąprowincję.Zgodnie
zkoncepcjąZachodnio-RosyjskąBiałorusininiebylinarodem,leczgrupąregionalnąwcho-
dzącąwskładjedynegorosyjskiegonarodu,językbiałoruskinatomiastbyłpostrzegany
jakozachodnio-północnydialektjęzykarosyjskiego(BEKUS,2011,s.118).
Językbiałoruskido1906rokuniemógłbyćużywanywwydawnictwach
książkowychiprasie.Zakazużywaniajęzykabiałoruskiegowszkolnictwieiadmi-
