Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Częśćwstępna
27
znacznierzadziejnatomiastwewsiach
17
.PrzedIwojnąświatowąterenten,głów-
nieBiałystokiinnewiększemiasta,zamieszkiwałaponadtolicznagrupanapły-
wowejludnościrosyjskiej,głównieurzędnikówpaństwowych,wojskowychiich
rodzin.W1915rokuwwiększościpowrócilionidoRosjiwrazzcofającąsięarmią
rosyjską.Powojniepolsko-bolszewickiej(1921rok)wBiałowieży,Hajnówce
iNarewceosiedliłasięlicznagrupatzw.bałachowców,wśródktórychbyłowielu
Rosjan,którzywcześniejzdezerterowalizArmiiCzerwonejiprzeszlinastronę
Polaków(BAJKO,2001,s.72).WBiałowieżyzamieszkalitakżeichbylidowódcy:
generałStanisławBułak-BałachowiczigenerałJózefBułak-Bałachowicz18.
UkształtowanawXIV–XVIIIwiekusytuacjaetniczno-religijnanaziemiach
dzisiejszejBiałostocczyznyzaczęłaulegaćpewnymzmianomwIIpołowieXIX
inapoczątkuXXstulecia.Istotnywpływnasytuacjęwyznaniowąwregionie
miałalikwidacjaKościołaunickiegoprzezwładzecarskiew1839roku(zob.
DYLĄGOWA,1996;LEWANDOWSKI,1996;MIRANOWICZ,2009;MATUS,
2012;2013;2016).WiernychKościołaunickiegoprzymusowowcielonodoCerkwi
prawosławnej.WśrodkowejczęścidzisiejszejBiałostocczyznyunicinaogółbez
większegosprzeciwuprzyjęliobrządekprawosławny,natomiastnaobrzeżachtego
regionu,gdzieprocesypolonizacyjnebyłybardziejzaawansowane,ludnośćruska
niechętnieprzyjmowałanarzuconyprzezwładzecarskienowyobrządek(MATUS,
2013).Znacznaczęśćunitówzamieszkującychteterenydecydowałasięnazmianę
obrządkunałaciński(ZŁOTKOWSKI,2017,s.20–23).
J.Wiśniewskizauważa,żewtymokresiezachodziłpowolnyprocespolo-
nizacjimiejscowejludnościruskiej,najsilniejszywpółnocnejczęści,asłabszy
wpołudniowej(WIŚNIEWSKI,1980,s.24).
Procestenuległznacznejintensyfikacjipoukazaniusięcarskiegoedyktu
tolerancyjnegow1905roku.
W1861rokucaratzniósłwRosjipoddaństwo,anastępniew1867roku
uwłaszczyłchłopów.Zmieniłotowzasadniczysposóbsytuacjęwłasnościową
nabadanymterenie,doprowadzającdoupadkuwielemajątkówpańskich.Na
parcelowanychfolwarkachosiedlałasięzarównomiejscowaludność,jakrównież
przybyszezodległychmiejscowości,którzynabywaliziemiępoobszarniczą.
Pewienwpływnasytuacjęetniczno-wyznaniowąBiałostocczyznymiaływyda-
rzeniazwiązanezIwojnąświatową.Wówczastomiejscowaludnośćprawosławna
zostałaewakuowanawgłąbRosjiiniewszyscywrócilipolatachtułaczkido
17
PozwycięstwieNapoleonanadPrusakamipodJeną(1806)wieluNiemcówwyemigrowało
doRosji.GromadkatakichemigrantówdotarłanaPodlasieiosiedliłasięwPuszczyBiałowieskiej
wuroczyskuCzoło(HEDEMANN,1938).
18
Gen.JózefBułak-Bałachowiczw1923rokuzostałzamordowanywPuszczyBiałowieskiej,gdy
odbywałpodróżzBiałowieżydoHajnówki.
