Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
s.126-127).Odbywasiętopoprzeznarzędziaiznaki-systemysymboli
wykorzystywanychdokomunikowaniasięianalizowaniarzeczywistości.
Obejmująoneznaki,mapy,cyfry,schematy,modele,obrazyiprzede
wszystkimjęzyk.Własnadziałalnośćsymboliczna,aprzedewszystkim
mowa,przenikającwszystkieinneformydziałalności,przekształcastruktu-
ręczynnościpsychicznychjednostkiitworzypodstawędopojawieniasię
nowychformzachowania.Dzieckorozwijasiędziękiprzyswajaniujęzyka,
poznawaniuświatanarzędzikulturowychipoprzezwchodzeniewkontak-
tyspołeczne(patrzteż:Przetacznik-Gierowska,Makiełło-Jarża1992;Prze-
tacznik-Gierowska,Tyszkowa2000;Brzezińska2000).Wodróżnieniuod
PiagetaWygotskiszczególniemocnoakcentujespołecznycharakterrozwo-
ju,twierdząc,żebezpośrednimźródłemrozwojuosobowościdzieckajest
współpracazinnymiludźmi(Wygotski2002,s.86).
PodejściekontekstualneLernera
Podejściekontekstualnepowstałonabazieorganizmicznegoujęcia
zakładającego,żezmianyrozwojowenastępująwobrębiecałejstruktury
psychicznejczłowieka,mającharakterjakościowy,ichźródłotkwiwewnątrz
systemu,aczynnikieminicjującymproceszmianjestaktywnośćwłasna
człowieka(Brzezińska2000,s.56-57).Lernerdodajezałożeniedotyczące
charakteruzwiązkumiędzyjednostkąaotoczeniem.Uważa,żejednostka
iotoczeniesąosadzonejednowdrugim,wzajemnienasiebieoddziałując.
Wtymujęciurozwójczłowiekajestwięcrezultatemdynamicznychinterak-
cjipomiędzyjednostkąażnymipoziomamiorganizacjijejotoczeniafi-
zycznegoispołecznegotworzącymikontekstrozwojowy.Podkreślasię,że
zarównowszystkiepoziomyfunkcjonowaniaczłowieka,jakipoziomyor-
ganizacjijegootoczenianieustanniezmieniająsięwsposóbwspółzależnyod
siebie,cooznacza,żezmianawobrębiekażdegosubsystemujestczynni-
kiempowodującymzmianywkolejnychsubsystemach.Cowięcej,kontekst
zmieniasięwczasie,ajegookreślonewłaściwościmajądlajednostkizna-
czenierozwojowetylkowświetlejejaktualnychkompetencji.Dlategowyja-
śniającprzebiegrozwojuibadającjegorezultatywujęciuinterakcyjnym,nie
możnaoddzielnieanalizowaćjednostkiijejotoczenia,leczzawszenależy
badaćrelacjępomiędzytymidwomaelementami(Brzezińska2000,s.58-60).
EkologicznateoriarozwojuBronfenbrennera
Podejścieekologicznewpsychologicznejteoriirozwojuzakłada,że
„rozwójjednostkidokonujesięwkontekściejejzwiązkówześrodowiskiem
(…),związkimiędzyjednostkąajejśrodowiskiemmającharakteraktywnej
iwzajemnejinterakcji-realizująsiępoprzezaktywnośćjednostkiioddzia-
19