Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1.Wprowadzeniedoproblematykiodpowiedzialnościprawnej
jestwłaśniepraktycznąprocedurąprzypisywaniaodpowiedzialności,
którejkonsekwencjąmożebyćstosowanieodpowiednichsankcjiro-
zumianychjakoróżnorakiedolegliwościorazprzesunięciawstruk-
turachspołecznychispołecznympodzialepracy1.
ZnakomitapolskauczonaM.Ossowskazaproponowałaprzedlaty
następująceokreślenieodpowiedzialnościmoralnej:ktośjestodpo-
wiedzialnyzapewienstanrzeczy,gdyzewzględunapewnereguły
przyjętewdanejzbiorowościjestonauprawnionadoukaraniago,
potępienialubpociągnięciadopewnychświadczeńrestytucyjnych.
Wspólniecharakteryzujetewypadkipotencjalnepodleganieczyje-
muśosądowiusprawiedliwionemuprzezwspomnianereguły2.
Wartowszakżezauważyć,żenietylkowfilozofiiietyce,lecztakże
wprawiepojęcieodpowiedzialnościużywanejestwpodwójnymzna-
czeniu:retrospektywnym(zwróconymkuprzeszłości)orazperspek-
tywnymbądźprospektywnym(zwróconymkuprzyszłości).Oco
tuchodzi,dobrzewyjaśnitakieotozdanie:nDopókiczłowiekza-
chowujesięodpowiedzialnie,dopótynieponosiodpowiedzialności,
dopierogdyzachowasięnieodpowiedzialnie,wtedyponiesieodpo-
wiedzialność”.(A.I.Santałow,Tieorieticzeskijewoprosyugołownojot-
wietstwiennosti,Leningrad1982,s.9).Jakłatwozauważyć,tosamo
pojęciezostałoużytewdiametralnieróżnychznaczeniach.
Pojęcieodpowiedzialnościwznaczeniuperspektywnymwystępuje
np.wart.51pkt4ustawyz23.01.2009r.owojewodzieiadministra-
cjirządowejwwojewództwie3,zgodniezktórymwojewodaponosi
odpowiedzialnośćzarezultatydziałaniarządowejadministracjize-
spolonejwwojewództwie.Dostrzegającznaczenietakiegoujęciaod-
powiedzialności,niebędziemysięjednakdalejniązajmować,ogra-
niczającanalizędoretrospektywnegoznaczeniaodpowiedzialności
jakoodpowiedzialnościzacoś,cojużsięstało.
1Wypowiedźwdyskusjiprzeprowadzonej13.03.1981r.,opublikowanejwwy-
dawnictwieDialogi.Odpowiedzialność,Warszawa1981,s.9-11.
2M.Ossowska,Odpowiedzialnośćmoralna[w:]Encyklopediawspółczesna,
red.J.Hurwic,Warszawa1957,s.33.
3Dz.U.z2023r.poz.190.
