Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Ograniczenieprawrzeczowychwdrodzewywłaszczenia
wbrewjegowoli.Możnajetraktowaćjakowyrazuprawnieńprzysługującychdorzeczyin-
nymniżwłaścicielpodmiotom(np.wynikającychzinnychprawrzeczowych,stosunków
obligacyjnych,czywreszcieaktówadministracyjnychingerującychwprawowłasności)17.
Dotegoostatniegorodzajumożnazaliczyćwywłaszczeniebędącewistocieaktemwładczej
ingerencjiwprawowłasności,zeswejistotyprzeciwstawnymwoliwłaścicielarzeczy.
Charakteryzującrodzajewspomnianychograniczeńzauważyćtrzeba,żejeżelinie-
właścicielrealizujewłasny,indywidualnyinteres,dochodziwówczasdokolizjiupraw-
nień,któracodozasadyjestrozstrzygananadrodzecywilnoprawnej.Pamiętaćjednak
trzeba,żerównieżprawoadministracyjne,wpewnychsytuacjach,przewidujemożliwość
wydaniarozstrzygnięciawtymzakresie,cooznacza,żeprzywołanypodziałnieopiera
sięnajednorodnymkryterium18.Niekiedyjednakmożedojśćdokonfrontacjiinteresu
indywidualnegowłaścicielaorazpotrzebyrealizacjilubochronyinteresupewnejzbioro-
wości-interesupublicznego.Takistanrzeczystanowiłpodstawędlastworzeniagrupy
norm,któremożnaokreślićmianemnkolizyjnych-publicznoprawnych”
.Naichpod-
stawieustalanesązasadypozwalającewyważyćinterespublicznyiprywatny,anastępnie
rozstrzygnąć,któryznichmapierwszeństwo19.
Dotejkategoriimożnazaliczyćprzepisyodnoszącesiędowywłaszczenia.Określają
onebowiemwarunki,wktórychinteresindywidualnymusiustąpićinteresowipubliczne-
mu,zasadyitrybprowadzeniapostępowaniazmierzającegodopozbawieniakogośprzy-
sługującegomuprawawłasnościnieruchomościlubinnegoprawaorazustalająreguły
naprawieniapowstałejwtensposóbszkody.Wartomiećrównieżnauwadzefakt,iżtreść
normkolizyjnychpozostajewścisłymzwiązkuzistniejącymwdanympaństwieporząd-
kiemprawnym20.Przyjęcieokreślonegomodelustosunkówspołeczno-gospodarczych
pozwalabowiemustalićgranicędopuszczalnejingerencjipodmiotupublicznegowsferę
prawmajątkowychpodmiotówniepublicznych21.
17
Takipoglądkorespondujezujęciemprawawłasnościjakoideidomniemaniakompetencji.Poglądten
zakłada,iżistniejeogólnedomniemaniekompetencjiuprawnieńwłaścicielawstosunkudorzeczy.Napod-
miotachniebędącychwłaścicielami,dochodzącychswoichuprawnieńwstosunkudorzeczy,spoczywaciężar
udowodnieniaswoichuprawnieńdowkraczaniawsferęuprawnieńwłaściciela.Por.W
.Pańko,Oprawie
własności...,s.75.Por.równieżrozważaniaA.Kleina,któryujmowałkonstrukcjęstosunkuprawarzeczo-
wego,atymsamymprawawłasności,nawzórstosunkuzobowiązaniowego.Niektórezewskazanychwyżej
nograniczeń”znajdowałysiępozatakujmowanymstosunkiemprawnym.A.Klein,Elementy...,s.61inast.
18
Por.np.art.47ustawyzdnia7lipca1994r.Prawobudowlane(tekstjednolity:Dz.U.z2013r.,poz.1409,
zezm.).
19
Por.S.Czuba,Cywilnoprawnaproblematykawywłaszczenia,Warszawa1980,s.5.
20
Por.A.Szpunar,Uwagiotendencjachrozwojowychwnowoczesnejcywilistyce,nStudiaPrawno-Ekonomicz-
ne”1986,t.XXXVI,s.10inast.;R.A.Tokarczyk,Głównenormyamerykańskiegoprawawłasności,nRejent”
1995,nr7-8;S.Panesar,GeneralPrinciplesofpropertylaw,Longman2001,s.84inast.
21
Trzebajednocześniedodać,iżwłasnośćpojmowanawopisanywyżejsposóbjestpowiązanazewspółcze-
snymmodelemstosunkówspołecznych,któryrzutujenajejtreść,zakresisposóbwykonywania.Szczególne
znaczniewłasnościdajesięzaśzauważyćnagruncieustrojówdemokratycznych.Jakbowiemsłuszniezauwa-
żaJ.Ignatowicz,nwłasnośćprywatnajestwarunkiemsinequanonustrojudemokratycznego”-J.Ignatowicz
Praworzeczowe,Warszawa2000,s.42.
