Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
jegozdaniem,rządząprawamechaniki,azadaniemczłowie-
ka,którymaduszęiświadomość,jestichpoznanie.Dzięki
temunapodstawieposiadanejwiedzybędziepotrafiłjąsobie
podporządkowaćiwykorzystaćdlawłasnychcelów.
Takiepojmowanierzeczywistościprzyczyniłosiędo
powstaniabodajnajbardziejkontrowersyjnegopogląduna
tematstatusuzwierząt.Kartezjusz,traktującjejakodobrze
skonstruowanemaszyny,odmówiłimtymsamymjakiego-
kolwiekprawadoposiadaniaintelektu
10
.Najważniejszymtego
świadectwemmiałabyćniezdolnośćzwierzątdoużywania
językaartykułowanego.Myśleniefilozofulokowałwduszy,
afaunieprzypisałtylkosubstancjęcielesną,couniemożliwia
posiadanieprzezniąelementumetafizycznego,jakimjest
dusza
11
.Dlategowłaśnie,jegozdaniem,zwierzętaniepotrafią
mówić.Językstałsięwięcgranicączłowieczeństwa.
TensądKartezjuszabyłjednakdalekobardziejbrze-
miennywskutkidlasytuacjizwierzątwdobienowożytnej.
Jaktwierdziłfilozof,skoroistotyteniemyślą,totakżenie
odczuwająbólu.Wycia,jękiiskowytypodczaskrzywd,które
wyrządzaimczłowiek,wistocienniemająwiększegoznacze-
niaipowinnybyćinterpretowanejakskrzypieniemaszyny
albotrzeszczeniepopsutegomechanizmu”
12,jakanalizuje
tenproblemDorotaProbucka.Azatempowoływaniesięna
prawamechanikipozwoliłousprawiedliwićdziałanieczło-
wiekawzględemświataprzyrody,posiąśćgo,uczynićsobie
podległym.Teoriete,jakpodkreślaTyburski,wpłynęłyna
ukształtowanieparadygmatu,którynazwanokartezjańskim
iwedługktóregowłaśnieocenianoświatnaturyprzezko-
lejnestulecia
13
.Paradygmattenzaważyłtakżenapoglądach
10
Przytaczawieleargumentów,którennieświadczątylkootym,że
zwierzętamająmniejrozumuniżludzie,leczotym,żeniemajągowca-
le”;R.Descartes,Rozprawaometodzie,przeł.W
.Wojciechowska,PWN,
Warszawa1988,s.67.
11
W
.Tyburski,Człowiekiświatzwierzątł,s.15.
12
D.Probucka,Filozofcznepodstawyideiprawzwierząt,Universitas,
Kraków2013,s.182-183.
13
W
.Tyburski,Człowiekiświatzwierzątł,s.15.
