Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ludzkiegożycia,podkreślając,żehistoriainnychgatunków
ihistoriaczłowiekasązesobąpowiązane
29.
Iontakże,podobniejakRousseau,zbudowałtęwspól-
notęnienapodstawiejęzyka,aleodczuwania.Bentham
uznał,żezwierzętasąprzedewszystkimistotamiwraż-
liwymi,zatemprawoniemożeodmawiaćimochrony.
Oprzynależnościdonmoralnejwspólnoty”decyduje,jego
zdaniem,zdolnośćodczuwaniacierpieniaibólu.Dlatego
właśnieobowiązkiemczłowiekajestzapewnienieopieki
wszystkimwrażliwymistotom,nietylkodrugiemuczło-
wiekowi.Benthamwyraźniepopierałzasadęhumanitar-
negotraktowaniazwierzątiichobronyprzedwyrządzaną
imkrzywdą.Wjegoprzekonaniupostulattenpowinien
znaleźćsięupodstawedukacjiiprawodawstwa
30.Huma-
nitarnycharakterkoncepcjiBenthamarewidowałbłędy
obowiązującegowjegoczasachtradycyjnegomyślenia
owładczejroliczłowiekaiwytyczyłdrogęprowadzącą
kuwspółczesnympoglądomnatematnaturyistatusu
moralnegozwierząt.
ZatemkluczowezmianywEuropie,któreumożliwiły
ewolucjęnastawieniadoinnychgatunków,nastąpiływXVI
iXVIIwieku
31.Przyznaniezwierzęciucechludzkich-jak
chociażbyzdolnościrozumowania-októrychmówiłjuż
Montaigne,prowadziłodozmianywstosunkudofauny.
Zwierzetaniemogłybyćtraktowanegorzej,skorobyłypo-
dobnedoczłowieka.JakprzyznajetoTadeuszKaleta,zdaje
się,żetakwłaśniewidziałjeśw.Franciszek:jakobraci,dys-
ponującychtymisamymiwartościami.Nowożytneteorie
powracaływswychzałożeniachdokoncepcjiantycznych,
jednakinterpretowałyjewduchuzdecydowaniemniejuty-
litarnym.Wepocerenesansunastąpiłowyraźneodejścieod
antropocentrycznegoobrazuświata.Jeślichodziopostrzega-
niezwierząt-zmianatabyłajednakpowolna.Początkowo
29
30
Ibidem,s.19-20.
Ibidem,s.20.
31
T.Kaleta,Genezadobrostanuzwierząt-aspektyhistoryczneiflozo-
fczne,nPrzeglądHodowlany”2017,nr6,s.1.
