Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KościółasprawaniepodległościPolski
krakowskiegoUniwersytetuPapieskiego,UniwersytetuJagiellońskiego,Uni-
wersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie,InstytutuPamięci
Narodowejorazwwieluregionalnychośrodkachnaukowych,budującychczę-
stoswądzisiejsząpozycjęnapożądanejinterpretacjihistoriizzakresustosun-
kówpaństwo-Kościół.Należyjednakzauważyć,żeczęśćautorówumiejętnie
przemilczawątki,któremogłybypodważyćobowiązującymitoniezłomnym
wspieraniuprzezduchowieństwonajpierwstarańoutrzymaniepolskiejpań-
stwowości,anastępniewalkoniepodległośćPolski.Wszelkiepróbyrewizji
tegomituwywołująostrereakcjeprawicyikościołahierarchicznegojakonie-
zasłużonynataknaKościół!”7.
Ztreściwiększościopracowańmożnawywieśćumotywowanepolitycznie
(aczęstoreligijnie)poglądyautorów,którzy-jeślijużpodejmująsięanalizo-
waniatrudnejdladuchowieństwaproblematyki-wswoistysposóbusprawied-
liwiająfaktyiumacniająmityzkorzyściądlaKościoła,jakbywłaśnietaka
metodologiabadawczabyławobechistoriiuczciwa8.
Znamiennejest,żepo1989r.nieukazałasięwPolsceżadnakrytyczna
analizaodnoszącasiędoroliKościoławprocesieupadkuIRzeczypospolitej9.
Aprzecieżokresrozbiorówobfitujewfaktyiwydarzenia,którychwymowa
niepotwierdzawcałościlansowanejdziśpowszechnietezyopełnymoddaniu
KościołanarzeczzachowaniasuwerennościnaroduiniepodległościRzeczy-
pospolitej.Wystarczysięgnąćdozażartychsporów,jakietoczyłysięwSejmie
CzteroletnimwsprawieopodatkowaniaduchowieństwanarzeczKoronywdo-
bienarastaniaśmiertelnegoniebezpieczeństwadlaPolski;przedmiotemkłótni
byłoznalezieniefunduszynarzeczzwiększenialiczebnościwojska10.
Tendencjadofalsyfikacjiwydarzeńipostawpolitycznychtowarzyszących
upadkowipolskiejpaństwowościpowoduje,żewspółcześniPolacyczęsto
otrzymujązniekształconyprzekazhistorycznyoprzyczynach,którezadecydo-
wałyonaszychlosachprzeznastępne200lat.Najbardziejprzydatnesąwta-
kiejsytuacjidawneźródłaidokumenty,którychwymowietrudnozaprzeczyć,
ponieważczęstopochodząjeszczeodświadkówiuczestnikówtragicznych
7Odwrótodtegomitunastąpiłwlatach2019-2020,oczymwkońcowychrozdziałach
książki.
8Dajesiętozauważyćostatnionp.wpracachAntoniegoDudkaczyteżJanaŻaryna,
aostatnioRafałaŁatki.
9Lukętęwypełniająnajrozmaitszeforainternetowe,przytaczającewyrywkowofakty
ipoglądynatematzaangażowaniawyższegoduchowieństwawrozbioryRzeczypospolitej.
Wliteraturzenaukowejprzyjmujesię,żeIRzeczpospolitapowstaławXVIw.wnastęp-
stwieuniipolsko-litewskiejz1569r.Patrz:W.Uruszczak,Konstytucja3Maja1791r.
TestamentpolitycznyIRzeczypospolitej,nPrzeglądSejmowy”,nr2/2011.
10R.Butterwick,Polskarewolucjaakościółkatolicki1788-1792,przeł.M.Ugniewski,
Kraków2012,s.351-389(rozdziałpt.Podatekczyofiara).
28
