Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Cassirer
29
naszemetafizycznepojęciefizycznegoobiektujestostateczniesprowadzane”
(French,Cei2009:108).Istotnie,Cassirerodrzucałprzekonanie,żeprzedmiotem
poznanianaukfizycznychjestzbiórobiektówpodpadającychjakkolwiekpodpo-
jęciesubstancji:nzajmujenasnietyleistnienierzeczy,ileobiektywneobowiązy-
wanierelacji;całanaszawiedzaoatomachprowadzidotegoobowiązywaniaijest
odniegozależna”(Cassirer1956:143;cyt.za:French,Cei2009:109).
Jestjednakjasne,żewkontekścieepistemologiczniezorientowanychdociekań
CassirerapojęciafunkcjiiZuordnungniekonstytuująautonomicznychrelacjijako
przedmiotówpoznania,leczraczejcharakteryzujądziałanieaktówpoznawczych.
SzczególniejesttowidocznewkontekścieCassirerowskiegoujęciaprawprzyrody.
Chociażonsamnieprecyzujezwięźle,corozumieprzezprawaprzyrody,zasadne
wydajesięprzypisaniemu,wświetlejegopodejściadopojęciasubstancji,poglą-
du,żeuporządkowaniewiedzyoświeciezapomocąkategoriiprawoznaczawie-
dzęniezależnąodrodzajówprzedmiotóworazichkonkretnychwłasności(Moss
2015:232).Podstawądostwierdzaniazwiązkówquasi-nomologicznychbyła
uCassirerakoncepcjanczystejfunkcji”(reineFunktion),wzorowananafunkcji
matematycznej,którajestniezależnaodstwierdzeńdotyczącychrodzajówobiek-
tów(zob.Cassirer2006:59;Cassirer2008:190;Pollok2010:371;Moynahan2013:
136).Istotnejestto,żekoncepcjaczystejfunkcjiwujęciuCassirerajestkonstruk-
tywną,aniedeskryptywnązasadąrozumową,którasłużyporządkowaniudanych
doświadczenia.Obiekty,októrychmożnastwierdzaćprzynależnośćrodzajową
bądźkonkretnewłasności,sąmożliwejakotreścidoświadczeniadopierowświetle
rozumowegouporządkowaniadoświadczenia,opisywanegoprzezCassirerazapo-
mocąkoncepcjiczystejfunkcji.Zatemstwierdzeniefunkcjonalnychzależności-
czylistwierdzaniapewnychzwiązkówquasi-nomologicznych-jestlogicznie
wcześniejszeniżstwierdzeniadotycząceprzedmiotów(tamże:235).
PowyższakoncepcjaCassireramacharakterogólnyimusitakimieć,jeżeli
istotniechodziougruntowaniepoznaniawogólenabazierozwojunauk.Chociaż
Cassirerzrywazkantowskączystąintuicją,imiędzyinnymiztegowzględupo-
jęcieczystejfunkcjimacharakterkonstruktywny,aniedeskryptywny,tonadal
pojęcieintuicjijestwtymkontekściedefinicyjnieuwikłanewkoncepcjędziałania
intelekturozumianąwsposóbneokantowski.Dlategodośćfrapującemożebyć
stwierdzenieFrenchaiCei,żekonsekwencjąobrazupoznanianaukowegozapro-
ponowanegoprzezCassirerajestto,iżnprawasąreprezentowaneprzezrównania
wyrażającerelacjemiędzyfunkcjami”(French,Cei2009:107).Konkretnafor-
mamatematycznaposzczególnychprawwkontekściekonkretnychteoriiby-
łabybowiem,wświetlerozważańCassirera,równiewtórnawobeckoncepcji
czystejfunkcji,coprzedmiotypodpadającepodpojęciesubstancji.FrenchiCei
usilniejednakpróbująbronićprzekonania,żeneokantyzmCassirerapozwala
siępominąćwformułowaniudwóchkonkluzji,którewymieniłem:nwpracach
