Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Cassirer
31
ZewzględunazagadnieniezgodnościpoglądówCassirerazOSRstatusza-
sadjestwmojejopiniidecydujący.SkupięsięnaprzykładzieOTW
.Wprzypadku
tejteoriiCassirerjakozasadętraktowałogólnąwspółzmienniczość(zob.Ihmig
1999),interpretującjąjakouogólnieniezasadywzględnościzSTW
,iwydajesię,
żerozumiałtonastępująco:
Wrazzżądaniem,abyprawaprzyrodybyłyogólniewspółzmiennicze,fizy-
kadopełniłaprzejściaodtego,cosubstancjalne,dotego,cofunkcjonalne-
jużniejesttak,żeistnieniejednostkowychbytów,określonychtrwałości
znajdującychsięwczasieiprzestrzeni,tworzynostatecznąwarstwęobiek-
tywności”
,leczraczejrolętęgranniezmienniczośćrelacjimiędzywielkoś-
ciami”(Ryckman1999:606).
WartościowewtymkontekściemożebyćporównanieCassirerazprzedstawi-
cielamilogicznegoempiryzmu.WyjątkowystatuszasaduCassirera,naprzykład
ogólnejwspółzmienniczości,odróżniagoodinnychwczesnychfilozoficznych
komentatorówOTW
,zwłaszczaodMoritzaSchlicka,dlaktóregoZuordnungnie
miałocharakteruintelektualnegoiprowadziłojednoznaczniedoempiryzmu
czykonwencjonalizmu,wtymsensie,żefunkcjonalnakorespondencjadotyczy-
łakwestiizałożeńdotyczącychprzyrządówpomiarowych(Ryckman2005:28).
PrzedewszystkimjednakSchlick,zgadzającsięnautożsamienieobiektywności
zniezmienniczością,znajdowałwtymkryteriumobserwowalności,przezcoro-
zumiałpogląd,żezgodawszystkichobserwatorówcodouzyskanegozróżnych
perspektywpomiarubyłapodstawądomówieniaoobiektywności(Friedman
1999:25).DlaCassirera,obiektywnośćzwiązanazzasadą,namocyktórejpew-
newielkościsąniezmiennicze,niemogłabybyćkryteriumobserwowalnościani
wogólewiązaćsięzdziedzinąempiryczną:
(ł)podstawowązasadęteoriiwzględności-żeuniwersalneprawanatu-
ryniezmieniająswojejformyprzycałkiemdowolnychprzekształceniach
zmiennychprzestrzenno-czasowych-możnarozumiećjakotwierdzenie
analityczne;jakowyjaśnienie,corozumiesięprzeznuniwersalne”prawo
przyrody.Alewymaganie,żewogólemusiistniećtegorodzajuostateczna
stała,jestsyntetyczne(Cassirer2006:51).
Jużujawnionewtokurozwojunaukizasadymająmiećcharakterlogicznie
koniecznywtymsensie,żenwrzeczywistościdasiępokazać,iżogólnaideanie-
zmiennościijednoznacznościpewnychwartości[fizycznych],którajestnaczelną
ideąteoriiwzględności,musiwjakiejśformiepowrócićwkażdejteoriiprzyro-
dy,ponieważnależydojejlogicznejiteoriopoznawczejistoty”(tamże).Dlatego
