Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-513-1
ChrisWickham
Plotkiiopórwśródśredniowiecznegochłopstwa1
Wartykuletympróbujębronićplotekjakoprzedmiotubadańwśredniowiecznej
(inietylkośredniowiecznej)historii.Dlategonależychybazacząćodopowieści,
któraposłużymizapunktodniesieniawrozważaniachnakilkatematów.Wyłania
sięonazesprawysądowejzXII-wiecznejToskanii,awłaściwiezespisanychmniej
więcejw1138rokuzeznańsiedemnastuświadkówwsporzepomiędzyrolnikiem
zwanymCompagnoibardzomożnymklasztoremPassignanoznajdującymsięna
wzgórzachChianti,okołoczterdziestukilometrównapołudnieodFlorencji,owłas-
nośćziemiwMucciananadrzekąPesa,gdzieklasztorwybudowałmłyn.Wzasadzie
sątodwiehistoriepochodząceodkażdejzestronsporu;nieznamyteżostatecznego
rozstrzygnięcia,dlategoniemożemybyćpewni,którąznichsędziauznałzapraw-
dziwą.Jednakobiewersjesąinteresującesamewsobie,jakoobrazyprzekonujących,
azatemmożliwychprawd2.
Wszyscyświadkowietookolicznimieszkańcy.Wszyscyalbowiększośćbyłachło-
pamipodzielonymimniejwięcejporównopomiędzystronami.OponenciCompag-
nouważali,żesprawajestprosta:nigdynieposiadałlubpublicznienierościłsobie
prawdotejziemi,zanimklasztorPassignanoniezacząłbudowaćnaniejmłyna.
Mówili,żepradziadekCompagna,Rodolfino,miałtrzycórki,aletylkojednaznich
otrzymaławposaguziemię,pozostałezaś(zbabciąCompagnowłącznie)odziedzi-
czyłyjedynieruchomości.Potomkowiepierwszejcórkisprzedalitęziemię,którapo
dwóchpodobnychtransakcjachznalazłasięwposiadaniuPassignano.Świadkowie
mówilirównież,żeCompagno,choćnigdyotwarcienierościłsobieprawdoziemi
nadrzeką,zgłaszał,wzwiązkuztymsamymspadkiem,pretensjedoinnegokawałka
ziemi,którejówczesnymwłaścicielembyłArlotto(człowiek,któryfaktycznieprze-
niósłprawowłasnościnaPassignano).Compagnozająłziemięzapomocąprostego
środka:pojawiłsięnaniej,zaorałjąizasiałtamproso.KtośpowiedziałotymAr-
lotto,którypojawiłsięnarzeczonejziemiizapytałCompagnoojegoplany.Kiedy
1PrzekładtekstuChrisaWickhamaGossipandResistanceamongtheMedievalPeasantry
opublikowanegooryginalniewnPast&Present”(1998,nr160,s.3-24).Prawadowydaniawjęzyku
polskimudzieloneprzezczasopismoiprzezautora.
2TekstznajdujesięwArchiviodiStatodiFirenze,fondodiplomatico,Passignano,sec.XII,
no.6[b.d.];R.Davidsohn,StoriadiFirenze,8vols.(Florence1956),i,616-617,datujegona
1138r.,mimożedowodyCompagnomogą,jeśliodczytaćjedokładnie,umiejscawiaćgow1137
r.SędziaInghilbertobyłwciążaktywnywlatachsiedemdziesiątychXIIw.:ArchiviodiStatodi
Firenze,Cestello,30dic.1172.
