Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-513-1
34
ChrisWickham
usłyszał,żetenrościpretensjedoziemi,Arlottonsprzeciwiłsię,grożącmu,ipobiegł
pobroń”
.Compagnoulotniłsięijużniewrócił.
Compagnoprzedstawiłinnąwersję.ZanamowąbabkiCompagnajegogałąźro-
dzinyzawszerościłasobieprawadotejziemiinigdynieustąpiła.Jakmówił,często
jązasiewał.Myślę,żepostrzegałwszystkieziemieswegopradziadkajakocałość,więc
niemiałoznaczenia,doktórychznichzgłaszałpretensje.Należaładonichjednak,
jaktwierdził,ziemianadrzekąPesa,którązasiewałnaoczachpoddanychklasztoru
Passignano,aoninieprotestowali.Opuściłjąjedyniezpowodulokalnejwojnyw1135
roku.Równieżbezżadnychsprzeciwówścinałisprzedawałdrewnonainnymtere-
nieorazuprawiałprzezdwalatajeszczeinne,trzeciepole,prawdopodobnieto,do
którego,jakmówilijegooponenci,rościłsobieprawa,njakbytobyłajegoziemia”
.In-
nymisłowy,Compagnoargumentował,żeniktniepodważałjegoprawdouprawy
tychziem,mimożewstrzymałsięodpowiedzenia,iżpowszechnieakceptowanojego
prawowłasności.Dowodził,żemasłusznytytułdotychziem,zaprzeczająctemu,
iżjegorodzinanigdyichnieżądała(weWłoszech,takjakwwiększościkrajówśred-
niowiecznejEuropy,niepodważoneposiadanieziemiprzeztrzydzieścilatbyłosamo
wsobiedowodemprawnegotytułudoniej)idążyłdostanowiskaposiadaczaprima
facie,zatemzrzucałobowiązekdowodzenia,żejestinaczej,nadrugąstronę.
Średniowiecznesprawysądowe,takjakinowoczesne,generalnieposługująsię
pisanymidowodami,jeślitakoweistnieją,iwiedząlokalną,jeśli-cojestewidentne
wtymprzypadku-ichbrak.WeWłoszech,takjakwinnychkrajach,wiedzęlokalną
rozgraniczasięostropomiędzypervisum-byciembezpośrednimświadkiem,per
auditum-informacjamijedyniezasłyszanymiodkogośipublicafama-czymś,
oczymwiedząwszyscy,wiedząpowszechną.Wiedzabezpośredniegoświadkajako
jedynabyławpełniprawnieakceptowana,alepublicafamazajmowałabliskiedrugie
miejsce-to,cowiedzieliwszyscy,byłouznawanezaspołeczniewiarygodne.Nawet
bezpośrednieświadectwaopierałysię,bynakreślićkontekst,nawiedzypowszechnej
natematokreślonychwydarzeń.JedenzwrogówCompagnapowiedział,że,według
nfamypublicznej”
,gałąźrodzinyCompagnanigdynieposiadałaspornejziemi.Co,
wedługnich,nadawałoznaczeniezeznaniomkilkunaocznychświadkówtego,że
Arlotto(którysamprzedstawiłjednozzeznań)groziłCompagnowiitenostatni
uciekał3.ŚwiadkowiepopierającyCompagnaniefortunnieograniczalisięraczejdo
oświadczeńsamegoCompagnanatemattegoczyinnegopola,które,jaktwierdził,
należałodoniegolubconajwyżejopowiadali,żenajegozaproszenieobserwowali
go,jakorał,podczasgdywpobliżuniebyłoprawdopodobnienikogoinnego.Ta-
kiewsparcieniewieledawało.Choćnieznamyrozstrzygnięciatejsprawy,niema
wątpliwości,żeCompagnoprzegrał.Samfakt,żedokumentprzetrwałwarchiwum
wskazujenawygranąklasztoruPassignano.
✳✳✳
3Natematwiedzylokalnejzob.np.ClifordGeertz2005a;natematwiedzyjakokontekstudo
rozumieniawydarzeńzob.PaulStrohm1992:14,51-56.
