Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Prawaelektromagnetyzmu
PracezpołowyXIXwiekuszkockiegofizykateoretykaJamesaClerka
Maxwella,któryskodyfikowałówczesnąwiedzęoelektrycznościimag-
netyzmie,pozwoliłyodkryćnaturęświatłajakoszybkozmiennejpo-
przecznejfalielektromagnetycznej(EM).Przeznastępneblisko40lat
sądzono,żerozchodzeniesięfaliEM,nawzórfalimechanicznej,wymaga
istnieniawszechobecnegomaterialnegoośrodka,którynazwanoeterem
światłonośnym.Dopieronieudaneeksperymentalnepróbywykryciaete-
ruzkońcaXIXwieku
1orazsformułowanieSzczególnejTeoriiWzględ-
nościw1905rokuprzezAlbertaEinsteinaspowodowało,koncepcja
eteruzostałaodrzuconajakozbędna.FaleEMmogąrozchodzićsiętakże
wpróżni.
1ZwyklewymieniasiętutajwykonaneprzezAlbertaA.MichelsonaiEdwardaMor-
leyaz1887r.słynnedoświadczeniezinterferometrem,mającenaceluwykrycieruchuZiemi
względemeteru.PoogłoszeniuprzezAlbertaEinsteinaw1905r.SzczególnejTeoriiWzględ-
nościeksperymentMMzaczętointerpretowaćjakotestteoriirelatywistycznej.Wtymkon-
tekściepodobnedoświadczeniaprzeprowadzaliwkolejnychlatach(do1930r.)innibadacze,
wtymtakżeA.MichelsoniE.Morley.Niemożnośćwykryciawiatrutłumaczonom.in.hipotezą
porywaniaprzezZiemięeteru,kłóciłosiętojednakzobserwacjązjawiskaaberracjiświatła
gwiazd,branoteżpoduwagękoncepcjęlokalnegoprzytrzymywaniaeteru.Popularnościącie-
szyłasięteoriawyjaśniającanegatywnyefektdoświadczeniaMMzpowoduskróceniaporu-
szającychsięweterzeprzedmiotów,przedstawionaprzezG.FitzGeraldaiH.Lorentza.Jedne
znajdokładniejszycheksperymentówprzeprowadzonychprzezDaytonaMillera(1924,1925
r.)zużyciemaparaturyumieszczonejnaszczyciegóry,takabywykluczyćhipotezęlokalnego
uwięzieniaeteru,daływinterpretacjiautoraefektpozytywny.Jednakpowszechnieuznanoje
zaanomaliewymagającewyjaśnienia.SzczegółowaanalizadoświadczeniaMillerawykona-
naw1955r.wskazałanazakłóceniapracyinterferometruzmianamitemperatury.Współczes-
newersjedoświadczeniaMMwykorzystującelaseryirezonatoryoptyczne(raportyz2003
i2009r.)potwierdziłybrakwiatrueterunapoziomiedokładnościDc/c~10
-17(!).