Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istotaidefinicjazachowańobywatelskich
prowadzonewłaśnienapoczątkulat80.ubiegłegowiekuprzezSmithaiin.
(1983)wykazały,żeczynnikitemającharakteretosowy.Organ,prekursor
pojęciaOC:,odnoszącsięwpodłożuteoretycznymdokoncepcji:arnarda
(1938)-mówiącejogotowościdoniesieniapomocy,orazkoncepcjiKatza
(1964)-dotyczącejspontanicznychaktówwspółpracyiodwzajemnionej
pomocy,traktowałorganizacyjnezachowaniaobywatelskiejakoosobisty
wkładjednostkiwmiejscupracywykraczającypozawymaganianadanym
stanowisku,któremunietowarzysząnagrody.Definiowałjejako„indywi-
dualnezachowaniapodejmowanedobrowolnie,nieujmowanebezpo-
średniolubwyraźniewformalnymsystemienagradzania,łączniesprzy-
jająceskutecznemuiefektywnemufunkcjonowaniuorganizacji”(Organ,
1988,s.4).
PrzytoczonawyżejdefinicjaOrganajestnajbardziejrozpowszechnio-
nawliteraturze.Zawdzięczatonietylkoswojejprostocie,lecztakżesto-
sunkowodużejprzydatnościdooperacjonalizacjitegopojęcia(Miroński
&Czaplińska,2010).Niemniejjednakrozwójkoncepcjinaprzestrzeni
ostatnichtrzechdekadwymagaprzywołaniarównieżinnychkonceptuali-
zacjitegopojęcia.Wyłaniającesiękolejnedefinicjezachowańobywatelskich
możnapodzielićnatrzygrupy.Dopierwszejnależyzaliczyćte,których
autorzywzorowalisięnakoncepcjiOrgana,podkreślającwnichprzede
wszystkimwątekefektówtychzachowańdlaorganizacji.Drugagrupadefi-
nicjizwracauwagęprzedewszystkimnaobywatelskośćczłonkóworganiza-
cji.Trzeciazkoleiskupiasięnaaspekciedobrowolnościtychżezachowań.
NiemalidentyczniejakOrganzachowaniaobywatelskiezdefininiował
Robbins(2004,s.19),twierdząc,żeOC:to„takiezachowaniakadry,któ-
reniesączęściąichobowiązkowej,wymaganejpracy,jednakżewspierają
efektywnefunkcjonowanieorganizacji”
.Analogięmożnazauważyćrównież
wdefinicjiTurnipseedaiMurkisona(1996,s.42),którzystojąnastanowi-
sku,że„zachowanieobywatelskiejestpowiązanezpracą,aleniepowiązane
więcodróżnićefektywnośćodskuteczności,gdyżstanowionacechę,ocenędziałańda-
jącychjakiśpozytywnywynikbezwzględunato,czybyłzamierzony(działanieskutecz-
neiefektywne),czyteżniezamierzony(efektywne)(Kotarbiński,1971;Pszczołowski,
1978).Wniniejszejpracyautorkaprzyjmujeznaczeniepojęćefektywnościiskuteczno-
ścizgodniezprzytoczonymitudefinicjami.
21
