Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rechformach,takichjak:narcyzm(upodobaniewsobieprzyzaślepionymsercu),
samolubstwo(dogadzaniesobieprzysercupożądliwym),sobkostwo(zacieśnia-
niewszystkiegodosiebieprzyciasnymsercu),egoizmwłaściwy(zachłannabez-
względnośćwobecinnychprzysercutwardym).Jednakżezdrowyegoizm
uwzględniapotrzebyinnychosób.
Pierwotną,ludzkąskłonnośćstanowialtruizm.NJednymzzasadniczychry-
sówpsychicznychczłowiekajestpragnieniewspółuczestnictwaizdolności
uczestniczeniawlosachludzkościiczłowieczeństwawogóle”(s.222).Społeczne
źródłoaltruizmutoprzymus;jegobrakprowadzidonieróbstwa.Nacodzień
zachowujemysięaltruistycznie,podporządkowującsięprawom.Szumanzauwa-
ża,żewłaściwiepojmowanedobroinnychjestczłowieczeństwemwnas,polega
bowiemnapotraktowaniusprawydrugiegoczłowiekajakoniemniejważnejjak
naszawłasna.Altruizmwiążesięniezrezygnacjązwłasnegojestestwa,leczzko-
ordynacjązinnymi.Doaltruizmujestzdolnyczłowiek,którymazdolnośćrozu-
mieniainnych,wczuwaniasięwichprzeżycia,los,identyfikowaniasięznimi.
Altruistycznejpostawietowarzyszątakieuczucia,jak:sympatia,współczucie,
dobroć.Szumanpokazuje,jakwróżnymstopniumogąbyćonenasiloneijak
funkcjonująwpostępowaniualtruistycznym.
Stałymisiłamikierującymiosobowościąsąnamiętnościientuzjazmy,pod-
czasgdymotywystanowiąpobudkiokolicznościoweizmienne.NNamiętności
ientuzjazmyodsłaniająnamtrzewiaosobowościiobnażająjądrojejistnienia!”
(s.231).Ponichmożnazatemnajlepiejpoznaćczłowieka.Namiętności–zda-
niemSzumana–wyzwalajązciasnoty,łamiąograniczeniaizmuszajądoszuka-
nia;stanowiąpodstawęgeniuszu.NWłaściwe,głębokie,istotneżycieduchowe
osobowościrozpoczynasiędopierowtedy,gdysięnamiętnościobudzą”(s.234).
Namiętnościmogąbyćmałe(związanezdogadzaniemsobie–topseudonamięt-
ności),duże(związanezwielkimiczynami,stanowiącepodstawęwielkiejpracy,
gigantycznegowysiłku,niestrudzonejtwórczości)orazniskie(zpobudekhedoni-
stycznych).Szumanwymieniatakienamiętności,jak:miłość(największanamięt-
ność,najbardziejżyciodajnaenergia),gra(dajerozkoszpłynącązryzyka),ambi-
cja(czynu–wydobywającazczłowiekajegomożliwości,ipochwałyiuznania),
pożądliwość/chciwość(mającaźródłowinstynkcieposiadania)orazzawiśćinie-
nawiść(prawietaksilnejakmiłość).Wzwiązkuztakiminamiętnościamijakza-
wiśćinienawiśćSzumanzwracauwagęnapotrzebęposiadanianieprzyjaciół.To
oniwskazująnanaszeniedostatkiipotęgująsiłydowalki;zmuszajądorewizji
stanowiska,aleteżdouświadomieniasobieswoichracji.
Entuzjazmytonamiętnościbezinteresowne.Niewymagająodwzajemnienia;
służąbudowaniu,tworzeniu.WtymkontekścieSzumanodkrywaróżnicęmię-
dzypłciową,amianowicie,żemężczyźnisązwykleentuzjastami,awięcosobami
XLII
