Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
goda.Każdyczłowiekwytwarzawłasnątaktykę,zależnieodcechcharakteru.
Wychowanie–zdaniemSzumana–powinnobyćnastawionenarozwijanieza-
radności,zwłaszczawzakresieprowadzeniarozmowy.Wartozaznaczyć,żeta
myślProfesoraznalazłanaprzełomieXXiXXIwiekuspełnieniechociażbywpo-
stulatachKlubuRzymskiegodotyczącychfunkcjiedukacji(Delors,1996).Funkcja
pragmatycznaedukacji:Nuczyćsię,bydziałać”,obejmujerozwijanieróżnego
rodzajukompetencjizeszczególnymuwzględnieniemkompetencjikomunikacyj-
nej.Szumanzaznacza,żerozmowajestniekiedyprobierzemzaradności,przy
czymchodzizarównooużywaniesłów,jakiśrodkówniewerbalnych:gestów,
mimiki,postawyciała.Aktualnepublikacjedotyczącekompetencjikomunika-
cyjnejzawierająbogatącharakterystykęśrodkówjęzykowychiniejęzykowych
(Pisarek,2008).
Zaradnośćwiążesięznabyciemtaktyk.ZdaniemSzumana,małedziecioby-
wająsiębeztaktyk.Sąotwarte,szczere,prostoduszne.Jednakżetrudności,sro-
gośćdorosłych,anastępniewspółzawodnictwoitrudnościżycioweuczą,żepo-
trzebnesątaktyki,różnesposobyradzeniasobie.Wartowiedzieć,żeoboktaktyk
ocenianychpozytywnie,Szumanwskazujenataktykizłe,brzydkie,takiejak
kłamstwoczyhipokryzja.Wartośćtaktykzależyodtego,jakzostanąużyte,są
bowiemsposobem,aniecelemdziałania.
Osobowośćrealnajestzarównoniepełnymzrealizowaniemwrodzonych
możliwości,jakiniepełnymdopełnieniemmożliwościidealnych,czylimożliwych
najwyższychosiągnięć.Wśródideałównaszczególnąuwagęzasługujeobraz
własnejosobowościidealnej,modeltego,czymchcielibyśmybyćicochcieliby-
śmyosiągnąć.Ideałypowstajązpragnień,marzeń,dążeń–sąwytworemumy-
słuiserca.Prawdziwyideałjestideądobra,prawdyipiękna.Doideałudochodzi
sięstopniowoprzezcałeżycie.Szumanpokazujerozwójideałówwróżnychokre-
sachżycia.Małedzieciżyjąteraźniejszością,posłusznenakazomdorosłych;brak
imideałusiebie.Starszedzieciwytwarzająpewneideały,alesąonenierealne,
prymitywneetycznie,opartenamotywachhedonistycznych;sąwyrazemambi-
cjiifantazji.Mająważneznaczeniedladalszegorozwojuosobowości,bojak
zauważaSzuman:NImwięcejczłowiekjakodzieckowymarzy,tymwięcejbędzie
wżyciuodsiebieżądał”(s.275).Okresemtworzeniaideałówjestwiekmło-
dzieńczyzwiązanyzkrytycznąocenążyciaipostępowaniadorosłych.Jednakże
idealizmtendążywprostdoideału,niezdającsobiesprawy,żeideałjesttrudno
osiągalnymwzorcem.Wartoprzypomnieć,żeSzumanwrazzHenrykiemWeryń-
skimprzeprowadziłgłębokąanalizębadańnadideałamiwiekumłodzieńczego,
czegoowocembyłamonografiaPsychologiamłodzieńczegoidealizmu(Szuman,
Pieter,Weryński,1933).Streszczenietejpublikacji,zawierającejopisianalizęno-
watorskichbadańpsychologicznych,ukazałosięwBulletinInternationaldela
XLIV
