Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kierującymisiębezinteresownyminamiętnościami,kobietyzaśtoistotymiłują-
ce,awięckierującesięnamiętnościamiwymagającymiodwzajemnienia.
Oilenamiętnościientuzjazmykierujączłowiekiem,otyleczłowiekrządzi
swymiosobistymipoglądami,zapatrywaniami,przekonaniami.Każdydochodzi
nadrodzerozwojowej,błądzącimylącsię,dopoglądów,najakiegostać.Poglą-
dyiprzekonaniasążywymicząstkaminaszejosobowości.NJesteśmyjakooso-
bowośćicharakterzbudowaniniewmniejszejmierzezpoglądówiprzekonań,
jakciałonasze[...]zkomórek”–piszeSzuman(s.260).Anajważniejszesąpoglą-
dydotyczącesensuistnieniawewszechbycie,religia.NJesteśmytym,wcowie-
rzymy,awierzymywto,cozgłębićidoczegosięwznieśćpotrafiliśmy”(s.262).
Poglądyiprzekonaniaokreślająodrębnośćpsychicznąkażdejjednostki.Szuman
kreślidrogęrozwojupoglądówwprocesieontogenezyjakoprzejścieodpoglą-
dówprzejmowanychmimowolnieodotoczenia,którychdzieckonieprezentuje
aniteżniekonfrontujezinnymi,przezpostulatywne,małokrytycznepoglądy
młodzieńcze,dodojrzałychuzasadnionychpoglądówludzidorosłych,któresta-
jąsięnieelastycznewstarości.Poglądyiprzekonaniasąwzględniestałe,aletak-
żepodlegajązmianombądźtopowolnym,bądźteżnagłym.Dotyczątego,co
nierozstrzygnięte,awięczagadnieńświatopoglądowych.ZdaniemSzumana,
ludzkośćnagromadziławieleteoretyczniemożliwychwdanejdziedziniezasad-
niczychpoglądów,którewróżnychokresachhistorycznychkonkretyzowałysię
inaczejwróżnychgrupachiwróżnychjednostkach.Wtymkontekścieprzypo-
minamyślGoethego:NWszystko,corozsądneirozumne,zostałojużkiedyśwy-
powiedziane”.Wdalszejhistoriiludzkości–zdaniemSzumana–powstanąnowe
prądy,ideologie,nauki,alenigdynieprzekrocząram,którestwarzająmyśli,
uczucie,rzeczywistość.Mówiącinnymisłowy,noweprądy,noweteoriebędąna
nowopodejmowaćproblemy,którejużzostaływskazanewpoprzednichepo-
kach,choćbędąposługiwałysiękonstruktamiinazwamiodpowiednimidla
współczesności.Jednocześniekażdekolejnepodjęcieproblemuprzynosipogłę-
bionejegowyjaśnienie,utwierdzającbadaczywsłusznościrozpatrywaniago.
Życiewymagaczujności,przezorności,ostrożnościizdolnościdowalki,na-
potykamybowiemtrudności,mamynietylkoprzyjaciół,lecztakżewrogów,
ubiegamysięolepsząpozycję.Umiejętnośćprzystosowaniasiędozmiennych
sytuacjiżyciowychSzumannazywazaradnością.NZaradnośćjestkoniecznością
iszkołązdrowegowysiłku,aniecelemżycia”(s.265).Pokazuje,żezaradność
możebyćdobra,słuszna,zdrowa,aleteżzła,bezwzględna.Przejawiasięwczuj-
nościnaniebezpieczeństwo,przewidywaniu,conastąpi,znajdywaniuodpo-
wiednichśrodkówdziałania.Zaradnośćzależyodwielucech,takichjaksiła,wy-
trwałość,odwaga,obrotność,zapobiegliwość,staranność,aniesprzyjająjej
takiecechy,jak:prostoduszność,łatwowierność,niedbałość,marzycielstwo,wy-
XLIII
