Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uwagękryteriumpodmiotowe,niesposóbkonstatowaćotoż-
samościczyidentycznościświadomościposzczególnychjed-
nostekczygrupspołecznych.ZresztąsamOssowskistwierdzał,
żejeślijednostkiludzkienatensamtemat(np.napytanie
wkwestionariuszuankietyczywywiadu)udzielająanalogicz-
nejodpowiedzi,mająpodobneopinie,oceny,tonieznaczy,że
myślątaksamoczyidentycznieuświadamiająsobiedanypro-
blem24.
świadomośćspołecznaistniejewięcwpewnymzakresie,
wyłączniepoprzezświadomośćindywidualną25.Uwzględniając
zkoleikryteriumprzedmiotowe,możnawyodrębnićzróżnico-
wanekategorieświadomościspołecznej.Wynikająonezfaktu
pluralizmusferżyciaspołecznego,powodującegospecyfikację
głównychtreściświadomości26.Mamytudoczynieniazjejróż-
nymiaspektami(np.świadomościąpolityczną,religijną),analo-
gicznymiujakiejśliczbyjednostek27.AzatemOssowskizdawał
sobiesprawęztego,żedanysocjologalbokoncentrujesięna
kryteriumprzedmiotowymświadomości(jakioczymludzie
myślą),albozwracauwagęnakryteriumpodmiotoweświa-
domości(ktowyznajedaneprzekonaniaiczymsięcharak-
teryzuje).
Zaakcentowanieprzezomawianegoautoraosobliwości
świadomościspołecznej,łączącychsięzpoczuciemprzynależ-
nościjednostekdoróżnychspołeczności-naprzykładwpo-
staciichanalogicznegostosunkudopewnychprzedmiotów,
idei,symboli-jestaktualneiwobecnymdyskursiesocjolo-
gicznym,choćbywkontekściezłożonegofenomenutożsamości,
jejtypów,mechanizmówkonstrukcji,naprzykładwdziedzinie
funkcjonowanianowychruchówspołecznych.ZkoleiOssow-
skiegorozróżnienienaHuświadomionych”iHnieuświadomio-
24StanisławOssowski,Oosobliwościach...,s.264.
24
25Zeświadomościązwiązanajestobecnośćznaczeńiwartościowań.Faktten
25
podkreślałrównieżPitirimSorokin(SocialandCulturalDynamics.AStudyof
ChangeinMajorSystemsofArt,Truth,Ethics,Law,andSocialRelationships,
TransactionPublishers,London1991,s.93).Aspekt„znaczenia”bliskijest
pojęciowo„współczynnikowihumanistycznemu”Znanieckiego.
26JoachimLiszka,Niemcy.świadomośćpolitycznaspo³eczeństwa,Wydawnic-
26
twoUś,Katowice1997,s.12.
27LeszekSobkowiak,świadomośćisocjalizacjapolityczna,w:Studiazteorii
27
polityki,t.1,AndrzejW.Jabłoński,LeszekSobkowiak(red.),Wydawnictwo
UWr,Wrocław1999,s.155–156.
22
CZĘŚÆI
FUNDAMENTY
