Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społecznych.Ztegowzględustwierdzał,żeosobowośćczło-
wiekaHobjawiasię”funkcjonalnie.Różnychfunkcjiczłowiek
spełniabardzowiele,uczestniczącwwielorakimsystemierelacji
społecznych.UkazującsplotHuwikłań”jednostkiwróżnekon-
figuracjekategoriispołecznych,omawianyautorustrzegłsię
Hprzesocjologizowanej”koncepcjiosoby.Usiłowałznaleźćodpo-
wiedźnapytaniaważnezpunktuwidzeniajednostkipartycy-
pującejwżyciuspołecznym42.Podejmowałpróbyeksplikacji
fenomenuczłowieka,uwzględniającrelacjepostawiwartości
(dziśtenzwiązekwsocjologiiwartościokreślamymianem
orientacjiwartościujących43).Stosowałprzytymwypracowane
przezsiebietakiekategorie,jakwspomnianewyżejpojęcie
polimorfizmuludzkiejosobowościczyteżniewspółmiernych
skalwartości.
ZdrugiejjednakstronyOssowskinielekceważyłistnienia
naturalnychpredyspozycjiczłowieka,choćjegokoncepcjajed-
nostkimarównocześniewyraźnieantynatywistycznyianty-
naturalistycznycharakter44.Możnapowiedzieć,żeopowiadałsię
raczejzawspółdeterminacją,współdziałaniemczynnikówśro-
dowiskowych(społecznych)ibiologiczno-genetycznych.Wten
sposóbsugerował-podobniejakobecnieczynitoAnthony
Giddens-żeprzedmiotembadańsocjologiiniejestanisamo
tylkodoświadczenieindywidualnegopodmiotu,aniwyłącznie
jakakolwiekHcałośćspołeczna”,leczHuporządkowanewczasie
iprzestrzenipraktykispołeczne”45.WtymsensieOssowskijawi
sięjakozdecydowany,choćumiarkowany,Hśrodowiskowiec”-
byłprzekonanyorozstrzygającymznaczeniuśrodowiskaspo-
łeczno-kulturowegowprocesiekształtowaniasięosobowości
jednostki.Niebyłtojakiśskrajnyenvironmentalizm,gdyżOssow-
skinielekceważyłdokońca,niedeprecjonowałbiologiczno-ge-
netycznychdeterminantówjednostki.Możnapowiedzieć,że
42JanSzymczyk,Wświecie...,s.437.
42
43JanSzymczyk,Wartościazachowaniaidzia³aniaspo³eczne,w:Segmenty
43
aktywnościspo³ecznejawartości.Ideeipraktyka,tenże(red.),Wydawnictwo
KUL,Lublin2012,s.26.
44PiotrSztompkapisze,żepodrugiejwojnieświatowejdoumocnieniawPol-
44
scenurtuantynaturalistycznegoiantypozytywistycznegoprzyczynilisiędwaj
wybitniuczeni:JózefChałasińskiiwłaśnieOssowski(PiotrSztompka,Socjolo-
gia...,s.25).
45AnthonyGiddens,Stanowieniespo³eczeństwa...,s.40.
45
JanSzymczyk
ELEMENTYONTOLOGIISPOŁECZNEJ
27
