Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którawzasadzie,niemajączRosjąuregulowanejsprawyBesarabii,
powinnabymiećnajwiększyintereswzawarciutegorodzajupaktu.
P.Titulescu,ówczesnykierownikpolitykizagranicznej,rozpoczął
nawetnamiętnąkampanięprzeciwkopaktowi,ulegającprzytymnie
wiadomojakimwpływom.Niezależnieodjegodziwacznych
wystąpień,mającnauwadzeogólnezasadypolitykipolskiej
naWschodzie,starałemsięstworzyćdlaRumuniijaknajlepsze
warunki.Podjąłemnawetpróbędoprowadzeniaprzytejsposobności
dozlikwidowaniasporubesarabskiego.Doprowadziłemprzytym,
poosobistejrozmowieumówionejzkomisarzemLitwinowem
nadworcuwWarszawie,dodłuższejwymianyzdańmiędzyp.Cadére,
posłemrumuńskimwPolsce,ap.Litwinowem.Obydwierozmowy
otwierałynawetiwtejsprawiedośćrealneperspektywy—wszystko
jednakrozbijałosięoniezrozumiałyopórp.Titulescu,któryszeregiem
swoichwystąpieńparaliżowałakcję.Akcjazaścała,wobecwyraźnej
chęciLitwinowadoosiągnięciapaktuznami,niebyłabeznadziejna.
PróbowałemjeszczeprzezwysłaniedoGenewyp.Schaetzla,który
znaszejstronytechnikęnegocjacjiprowadził,zaapelowaćprzez
poważnegoemisariuszaosobiściedop.Titulescu.Relacjap.Schaetzla,
którywnajbardziejprzyjaznyiszczerysposóbprzedstawiłsprawę
p.Titulescu,potwierdziłabeznadziejnośćnaszychwysiłków.
P.Titulescuwymyślałcorazbardziejdziwaczneicorazmniejpoważne
argumenty.Jeślitemponaszychwłasnychnegocjacjizwalnianebyło
początkowocelemułatwieniaBałtom„wyrównanialinii“przez
stwarzanieprecedensówwnaszychprojektowanychtekstach,
apozostawienieBałtomczasudoichwykorzystania,tosprawa
rumuńskaciągnęłasięmiesiącamibeznadziejnie,grożącrozbiciem
negocjacji.ZmusiłonastowkońcudopostawieniawBukareszcie
sprawyaut-aut.Otrzymaliśmyodpowiedź,żeRumunirezygnują
zwłasnegopaktu,natomiastniepodnosząztytułualiansuobiekcji
przeciwkopaktowinaszemu,zwłaszczażetekstprzewidywał
nienaruszalnośćpoprzednichzobowiązańorazzwalniałzobowiązków
jednegosygnatariusza,wraziegdydrugidopuściłsięagresjiwobec
państwatrzeciego.
Natymzakończyłosięuzgadnianiepaktuzsąsiadami.Pozostawała
sprawatekstu.Przeszłośćstosunkówpolsko-sowieckichoraz
podejrzliwośćdyplomacjisowieckiejzjednej,adokładnośćpolskich
negocjatorówambasadoraPatkaiministraSchaetzlazdrugiejstrony
powodowałyznacznetrudnościnegocjacyjne.15
