Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Podstawowepojęciaiepidemiologiapaleniatytoniu
kobietywmiejscachpublicznych.Wmiastacheuropejskichpaliłykobiety,które
chciałypodkreślićswojąniezależność.WPolscewokresiemiędzywojennympa-
lenietytoniuprzezkobietywkawiarniachszokowałodużączęśćspołeczeństwa.
DużezmianywpodejściudopaleniapapierosówprzezkobietynastąpiłypoII
wojnieświatowejzasprawąprasy,radiaitelewizji,wktórychczęstolansowano
palenietytoniuprzezkobietywróżnychsytuacjach.Wpoczątkowymokresie
wprowadzenianarynekpapierosówliczbapalącychosób,wtymkobiet,wzrasta-
ławzawrotnymtempie,jednakwwiększościkrajównaświecieczęstośćpalenia
tytoniuwśródkobietjestmniejszaniżumężczyzn(Global,2003;Global,2010;
Zatoński,2004;Zatońskiiwsp.,2012).
Wielunaukowcówiinnychosóbzajmującychsięproblemamizwiązanymi
zpaleniemtytoniujestzaniepokojonychrosnącymwniektórychkrajachtrendem
paleniatytoniuprzezdziewczętaikobietyorazzbytwolnymtempemobniżaniasię
odsetkakobietpalącychtytońwkrajach,wktórychpodjętonaszerokąskalędzia-
łaniaprofilaktyczne.NapodstawieopracowanychprzezAlanaD.Lopezaiwsp.
(1994)etapówepidemiipaleniatytoniunależyprzypuszczać,żewwielukrajach
zacznąnarastaćproblemyzdrowotnekobietbędącenastępstwempaleniatytoniu.
1.1.Etapypaleniatytoniuistadiazmianyzachowania
Palenietytoniuigotowośćdozmianyzachowaniajestprocesem,któryprzebie-
gawedługpewnychetapów.Wpiśmiennictwieaktualnyetappalenialubzaprzesta-
niapaleniabadanychosóbdefiniowanyjestzamienniejakostatuspaleniatytoniu2.
Etapypaleniatytoniu
Wpotocznymrozumieniuzapierwszyetappaleniatytoniuuznajesięinicjację
tytoniową.Zdaniemwieluautoróworazosóbzajmującychsiędziałaniamiprofi-
laktycznymi,etaptenpoprzedzaprzygotowaniedopalenia,adopieroponimna-
stępująetapy:próbowania,eksperymentowania,regularnegopaleniaiuzależnie-
nia(Prochaska,DiClemente,1983;Prochaskaiwsp.,2008;Konsensus…,2008).
Nakażdymetapieosobamożezaprzestaćpalenialubprzejśćdokolejnego.
•Przygotowanie–człowiekmyśliopodjęciupróbypaleniatytoniu.Jeślijed-
nakuwzględnimyzałożeniazawartewteoriachmotywacyjnych,towłaściw-
szebyłobyzapierwszyetappaleniauznaćetapformułowaniaintencjitego
zachowania(Becker,Rosenstock,1987;Ajzen,Fishbein,1980).
•Próbowanie-inicjacjatytoniowa,którauwiększościpalącychosóbmamiejsce
wdzieciństwieiwokresiedorastania,bardzorzadkopóźniej(Gilman,2003).
2Zgodnejesttozdefinicjązawartąwmałymsłownikujęzykapolskiegopodred.S.Skorupki
iwsp.(1989),gdziesłowostatusoznaczastanistniejącywdanejchwili.
14
