Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Etapypaleniatytoniuistadiazmianyzachowania
•Eksperymentowanie–jestetapem,kiedymłodzieżpróbujeróżnychpapie-
rosów,palitytońnieregularnie,okazjonalniewpewnychokolicznościach.
Okazjonalnepalenietytoniupodkoniecokresudojrzewaniazwiększaprawie
ośmiokrotnieryzykopaleniacodziennegozatrzylata(Pattoniwsp.,1998).
•Regularnepalenie–następujewtedy,gdyczłowiekzaczynapalićtytońwmia-
ręregularnie,początkowonp.jedenrazwtygodniu,apóźniejzrosnącączę-
stotliwością.Okresodpierwszychpróbpaleniatytoniudoregularnegopalenia
wykazujedużeróżniceindywidualne,średniotrwaodjednegorokudotrzech
lat(Hołyst,1997).
•Uzależnienie–regularnepalenietytoniuprowadzidopowstaniauzależnienia.
Mechanizmytegoprocesuniesądokońcapoznane.Trudnojestjednoznacz-
niestwierdzić,wktórymmomencieregularnepaleniestajesięuzależnieniem.
WedługkryteriówzapisanychwXRewizjiMiędzynarodowejKlasyfikacji
Chorób,UrazówiPrzyczynZgonów(ICD-10,InternationalStatisticalClas-
sificationofDiseasesandHealthrelatedProblemsTenthRevision)orazzapi-
sówwczwartejedycjiDiagnostycznegoiStatystycznegoPodręcznikaChorób
Psychicznych(DSMDiagnosticandStatisticalManualofMentalDisordes),
zespółuzależnieniaodtytoniuobejmujeobjawybehawioralne,fizjologiczne
izmianyprocesówpoznawczych,któresąnastępstwemwielokrotnegostoso-
waniatytoniu.Kryteriarozpoznaniazespołuuzależnieniaodnikotynywedług
klasyfikacjiDSMsąnasteujące(Konsensus…,2008):
-wystąpieniezwiększonejtolerancjirozumianejjakopotrzebaznacznego
zwiekszaniailościnikotynywceluosiągnięciazatrucialubpożądanego
efektualboznaczniepomniejszonyefektwwarunkachkontynuowaniatej
samejliczbypapierosówdziennie,
-wystąpieniezespołuodstawienianikotyny,
-trudnościwkontrolowaniu,tj.większeniżzamierzoneużywanietytoniu,
-uporczywepalenietytoniuwbrewszkodliwymnastępstwomzdrowotnym,
społecznym,ekonomicznym,
-przedkładaniepaleniatytoniuponadinnezajęciaizobowiązania,atakże
stanyaktywnościbiologicznej(np.sen).
Zespółobjawówodstawieniatytoniu,wedługzaleceńDSM-IV-TR,spowo-
dowanyjestcałkowitymzaprzestaniemdostarczaniaorganizmowinikotynylubjej
ograniczenia.Zespółtenwystepujewciągu24godziniskładasięzczterechlub
więcejobjawów:nastrójdysfotycznylubdepresyjny,trudnościzesnem,drażli-
wość,frustracja,stanylękowe,trudnościwkoncentracji,niepokój,bezsenność,
zmniejszenieczęstościtętna,wzmożonyapetyt.Zespółtenmożewystąpićuoso-
by,któraużywatytoniucodziennie,conajmniejprzezkilkatygodni.
Uzależnieniemożebyćdiagnozowanerównieżnapodstawieinnychtestów,np.:
TestczterechnC”(Compulsion,Control,Cuttingdown,Consequences),TestUzależ-
nieniaodNikotynyFagerströma(FagerströmTestforNicotineDependence-FTND),
15
