Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
102040Kultpłodności
Interpretacjawyobrażeńkobiecychwkontekściebóstwapłodnościpojawiła
sięjużnapoczątkuXXw.Główneargumentykoncentrowałysięnatym,że:
-większośćprzedstawieńantropomorficznychtopostaciekobiece;
-sątozazwyczajkobietyonobfitych”kształtach,zwyraźniezaznaczonymi
cechamipłciowymi,dużymipiersiami,brzuchem,biodramiipośladkami;
-wielefigurekprzedstawiakobietywciąży.
Jużsamanazwafigurek(obecnierzadziejużywana)powstaławdrodzesko-
jarzeniazWenus-greckąboginiąmiłości.Uważano,żewgórnympaleolicie
wutrzymaniuipomyślnymrozwojugatunkupomagałaczłowiekowimagia
płodności
26.Rozrodczośćisiłafizycznabyływarunkiemprzetrwania,dlatego
podkreślanotecechy,którewiązałysięzpotrzebąkontynuacjiżyciainastę-
pstwapokoleń.Erotykatakichprzedstawieńwynikałazjejcharakterusakral-
nego,akultoweznaczeniekobietyłączyłosięzjejfunkcjąbiologiczną,czyli
zdolnościądodawaniażycia.Wulwa,piersi,brzuchkobietymiałyuchodzićza
magiczneźródłażycia,ajejpłodnośćirozrodczośćkojarzonebyłyzpłodnością
irozrodczościąprzyrody.Wtensposóbbadaczedoszlidoprzekonania,żewgór-
nympaleolicieistniałkultwielkiejboginiMagnaMater,którejdomenąbyło
dawanieżycia,uśmiercanieiodradzanie
27.
Przedstawianiekobietmiałobyćwyrazemsilnegozwiązkupaleolitycznych
łowcówześrodowiskiemnaturalnymiodpowiadaćkultowipłodnościwgórnym
paleolicie(Z.A.Abramowa).Wtensposóbnobilitowanosferęmacierzyństwa,
płodnościiwyrażanoszacunekdlakobiecości(JerzyGąssowskitakiewizerunki
nazywaMatronami
28).
Wprzeszłościpróbowanołączyćgórnopaleolitycznewyobrażeniakobietzwi-
zerunkamikobietzneolitu,któretraktowanojakobóstważeńskie,sprzyjającepłod-
nościiodradzaniu.Sądzono,żepodobieństwoprzedstawieńoznaczatakiesame
wierzeniaireligięorazciągłośćsystemusymbolicznegowstarszejimłodszejepoce
kamienia.Obecnie-mimosugestywnychanalogii(wyeksponowanieokreślonych
częściciała)-uważasię,żepodobieństwatesąprzypadkowe,gdyżprawdopodo-
bieństwoprzetrwaniajednolitegosystemukultuprzeztysiącleciajestznikome
29.
Interpretacjaprzedstawieńpaleolitycznychjakokobiecychbóstwpłodności
jestwdalszymciąguuznawanazamożliwąiprzekonującą.Jeżelibyjednakza
cechypłodnościirozrodczościuznaćwulwę,dużepiersi,pośladkiibrzuch,
26Z.A.Abramova,IzobraženiâčelovekavpaleolitičeskomiskusstveEvrazii,Moskwa1966,
s.62,64.
27Z.Krzak,Odmatriarchatudopatriarchatu,Warszawa2007,s.50-52.
28J.Gąssowski,Prahistoriasztuki,Warszawa2008,s.47.
29L.McDermott,Self-representationinUpperPaleolithicFemaleFigurines,nCurrentAn-
thropology”1996,nr37/2,s.227-275.
17
